Showing posts with label chitwan. Show all posts
Showing posts with label chitwan. Show all posts

Thursday, April 27, 2023

27: Chitwan, Tanahun, Bara

जनमत पार्टीको सत्ता यात्रा जारी रहला कि टुङ्गिएला ? एउटै गठबन्धनमा रहने, एउटै सरकारमा रहने दलले एक अर्काको विरुद्ध उभिनु राजनीतिक संस्कार नरहेको भन्दै मधेस सरकारका अर्थ मन्त्री सञ्जय यादवले जनमत पार्टी मधेस सरकारबाट पनि बाहिरिनुपर्ने बताए । उनले भने, ‘जनमत पार्टीका मन्त्री तथा नेताहरू स्तरहीन र अराजक हुन्, त्यस्ता नेता तथा मन्त्रीसँग काम गर्न सकिँदैन, अबको एक हप्तापछि जनमत पार्टीलाई सरकारबाट निकालिनेछ ।’ ...... केन्द्र सरकारबाट समर्थन फिर्ता लिने कि नलिने तथा मधेस सरकारमा रहने कि नरहने भन्ने विषयमा जनमत पार्टीले आन्तरिक छलफल सुरु गरेको छ । जनमत पार्टीका एक नेताका अनुसार मधेस सरकारमा रहने कि नरहने भन्ने विषय त्यहाँको सरकारको नेतृत्व गरेको दलको व्यवहारमा भर पर्छ । ....... उपनिर्वाचनपछि जनमत पार्टीकै नेतृत्वमा मधेस सरकार बन्ने सहमति भएको सो पार्टीका अध्यक्ष सीके राउतले उपनिर्वाचनकै समयमा बाहिर ल्याएका थिए । उपनिर्वाचनपछि मधेस सरकारको नेतृत्व जनमत वा कांग्रेसले गर्ने भन्दै उनले यसबारे माओवादी र कांग्रेससँग सहमति भइसकेको बताएका थिए । आफ्नो पार्टीले नेतृत्व गर्ने कि नगर्ने भन्ने कुरा उक्त सहमति पालनामा कांग्रेसको इमानदारितामा भर पर्ने उनको भनाइ थियो । ........ जनमत पार्टी सरकार छाड्ने पक्षमा देखिएको छैन । केन्द्रीय सरकारलाई समर्थन कायम राख्ने र मधेस सरकारबाट पनि नबाहिरिने सो पार्टीको सोच छ । ...... मधेस प्रदेशको सरकार कुनै दल विशेषले नभई गठबन्धनले बनाएको हो भन्दै उनले सरकार कसरी सञ्चालन गर्ने, को को रहने वा नरहने भन्ने निर्णय गठबन्धनले गर्ने प्रस्ट पारे । उनले गठबन्धनको साथमा जनमत पार्टी रहेको बताए । ...... वसन्त कुमार कुशवाहा भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्री, महेशप्रसाद यादव शिक्षा, विज्ञान, प्रविधि तथा वाणिज्य मन्त्री, सञ्जयकुमार यादव भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी राज्यमन्त्री छन् ।

सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिने तयारीमा रास्वपा प्रतिपक्षमा बसेर सदन र सडकको मोर्चा सशक्त बनाउने योजना रास्वपाको ‘बटम लाइन’ भनेकै उपप्रधानमन्त्री सहित गृह वा अर्थ मन्त्रालय लिएर सरकारमा जाने ती नेताको दाबी छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्ड समेत रास्वपालाई सरकारमा लैजाने विषयमा सकारात्मक देखिएका छन् । रास्वपालाई रोजेको मन्त्रालय दिएर भए पनि सरकारमै राख्ने योजना प्रधानमन्त्री प्रचण्डले बनाएको प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ । रास्वपालाई सरकारमा सहभागी गराए सजिलो हुने प्रचण्डको बुझाइ छ । ........ चितवनबाट दोस्रो पटक भारी मतान्तरले निर्वाचित भएपछि लामिछाने हौसिएका छन् । सरकारमा गएर प्रभावकारी भूमिका खेल्नेभन्दा पनि प्रतिपक्षको बेन्चमा बसेर पार्टीलाई बलियो बनाउनतिर उनी लाग्ने देखिएको छ । अर्को चुनावमा राम्रो मत ल्याएर सरकारको नेतृत्व गर्ने सपना लामिछानेले देखेको सो पार्टीका केही नेता बताउँछन् ।

डिल्लीबहादुर चौधरी : कमैयाको पृष्ठभूमिदेखि मुख्यमन्त्रीको कुर्सीसम्म सामाजिक विकास विषयमा स्नातक गरेका चौधरीले १७ वर्षको उमेरदेखि नेपाली कांग्रेसबाट राजनीतिक यात्रा सुरु गरेका हुन् । २०५७ सालमा कमैया आन्दोलनको अगुवाइ गरेका उनी प्रदेशसभा सदस्यदेखि मन्त्री हुँदै मुख्यमन्त्रीसम्म बन्न सफल भए । ......

कुनै बेला डिल्ली चौधरीको परिवार जमिनदारको घरमा कमैया बसेको थियो ।

........ यसअघि उनले लुम्बिनी प्रदेशको सार्वजनिक लेखा समितिका सभापतिको भूमिका मात्रै निर्वाह गरेनन्, सो पदमा आसिन रहँदा उनले प्रदेश सरकारबाट खरिद भएका गाडीमा अनियमितता भएको तथ्य उजागर गर्दै आफैले चढेको गाडी पनि स्टोरमै फिर्ता गरेका थिए । दाङलाई राजधानी घोषणा गर्ने र कार्यान्वयन गर्ने सन्दर्भमा उनले महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका थिए । ...... विश्वका ३० भन्दा बढी राष्ट्रको भ्रमण ।


भ्रष्टाचारीहरूको मूल जरो त आखिर सरकारमा भेटियो : मन्त्री रन्जिता श्रेष्ठ नयाँ मन्त्री बनेपछि अन्य काम नभए पनि मन्त्रालयमा मात्र होइन, आवासमा समेत बधाई दिनेहरुको लर्को उस्तै हुन्छ । ....... यस्तो व्यस्त दिनचर्यामा मन्त्रीले गजल लेख्दै सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गर्ने समय निकाल्न सक्नु साहित्यमा रुचिकै विषय मान्नु पर्छ ।

बुज्नुस् ऊ दोषी यही आधारमा भेटियो
छातीभित्र देश रहेछ कारागारमा भेटियो ।
जरो खन्दै गइयो भ्रष्टाचारीहरूको
मूल जरो त आखिर सरकारमा भेटियो ।
कहिले भने र यिनीहरुले देश बिगार्छौ भनेर
कति बनाए भन्ने कुरा त व्यवहारमा भेटियो ।
शिर झुकाएर नमन उसको कलाकारितालाई
अगाडि गुलाब पछाडि तरवारमा भेटियो ।
ऊ होइन भनिरह्यो, म जिद्दी गरिरहे अन्तिममा
उसको परिवहन मेरो रक्तसञ्चारमा भेटियो ।


सिके राउतले दिए उपेन्द्र यादवलाई बधाई
रास्वपालाई चुनौती : अब कसरी टिक्ने ? पुरानै दललाई रिझाएर वा नयाँ शक्ति खडा गरेर ?



उपनिर्वाचनले गरायो जसपा–लोसपा मिलन, सहकार्यको भविष्यबारे के भन्छन् नेताहरु? ‘यो उपनिर्वाचनमा जसपा र लोसपा मिल्नुको विकल्प छैन भन्ने प्रस्ट देखाएको छ, आगामी दिनमा पनि यी दुई दल आपसमा मिलेर मधेसको मुद्दाका लागि एक हुनुपर्छ ।’ ..... दुई दलमा एकता नभए पनि सहकार्य र गठबन्धन हुनु आवश्यक रहेको उनको भनाइ छ । मधेसले प्राप्त गरेका उपलब्धि समाप्त गर्ने शक्तिहरु आइसकेको भन्दै उनले त्यसलाई भगाउन पनि लोसपा र जसपा एक ठाउँमा आउनुपर्ने धारणा राखे ।

Tuesday, December 29, 2015

राज्य सँग मात्र होइन समुदाय सँग पनि संघर्ष हो

बिभेदकारी राज्य (state) छ भने बिभेद मा परेको समुदाय को समुदायगत सम्बन्ध मा पनि असर परिरहेको हुन्छ जुन कि मोरंग मा देखियो। राज्य (state) ले राजेंद्र महतो लाई जे गर्यो, विजिलान्ते र पहाड़ी समुदाय का संगठित हथियारधारी समुह ले मधेसी गाउँ हरुमा आक्रमण गरे।

एक मधेस दो प्रदेस सबभन्दा चाहिएको झापा को राजवंशी, मोरंग को मधेसी, सुनसरी को मधेसी, चितवन को थारु, कैलाली को थारु, कंचनपुर को थारु लाई। जसलाई कि नदिने भनिँदैछ। अहिलेको सीमांकन ले तिनको बहिष्करण लाई झनै चरम बनाएर लैजान्छ।

यी छ जिल्ला का मधेसी थारु को दैनिक जीवन मा अहिले नरहेको dignity ल्याउन का लागि नै एक मधेस दो प्रदेस चाहिएको हो। यो राज्य सँग मात्र संघर्ष होइन। यो समुदाय सँग पनि संघर्ष हो। Mutual respect को सम्बन्ध स्थापित गर्ने प्रयास हो।

मधेसी र थारु को केंद्र मा नरहेको सहभागिता का कारण ले देश लाई संघीयता मा लाने हो। जुन समुदाय को केंद्र मा नै हुनुपर्ने भन्दा तीन गुणा बढ़ी छ त्यसले सीमांकन मा यसो उसो भन्न पाउँदैन।


Wednesday, December 09, 2015

पाँच जिल्ला मा जनमत संग्रह को आईडिया: किन गलत?



विवादित पाँच जिल्ला छन। तिन बारे निर्णय जनता लाई नै गर्न दिउँ। लोकतान्त्रिक तरिका त्योभन्दा राम्रो के हुन सक्छ र? खसवादी दल हरुले त्यो विचार अगाडि सार्दै आएका छन। झ्वाट्ट हेर्दा कुरा सही पनि लाग्छ। पाँच जिल्ला मा जनमत संग्रह को आईडिया: आखिर किन गलत छ?

  • पाँच जिल्ला मा जनमत संग्रह गर्न मान्नु भनेको विवादित जिल्ला पाँच वटा मात्र छन भन्ने कुरा मान्नु हो। के को कुरा गरियो मात्र होइन के को कुरा गरिएन त्यो पनि हेर्नु पर्छ। यहाँ चितवन को कुरा गरिएन। 
  • पाँच जिल्ला मा जनमत संग्रह गर्न मान्नु भनेको एकात्मक खस एकाधिकारवादी ले खड़ा गरेको जिल्ला हरु लाई मान्यता दिनु हो। तपाइँ ले खाने बीफ मा नुन राखौं कि चीनी भनेर कसैले सोधेमा तपाइँ ले त्यो दुई मध्ये जुन जवाफ दिए पनि तपाइँ ले बीफ त खाएकै हो। कि तपाइँ एह, मलाई त चॉइस गर्न दिए भनेर दंग पर्ने? कस्तो राम्रो लोकतान्त्रिक प्रक्रिया भनेर दंग पर्ने? 
  • संघीयता मा यो ७५ जिल्ला गायब हुन्छ। ७५ जिल्ला एकात्मक खसवादी व्यवस्था को बेबी किंग हो। पारस को जेठो छोरा कि कान्छो छोरा लाई बेबी किंग बनाउने भनेर गणतंत्रवादी लाई सोध्दा जवाफ के दिने? 
  • ७५ जिल्ला मध्ये ५ जिल्ला मा मात्र किन जनमत संग्रह? ७५ नै जिल्ला मा किन नगर्ने?
  • संघीयता को मुद्दा मा मात्र किन? गणतंत्र को मुद्दा मा किन नगर्ने? कैलाली मा कुनै राणा थारु छ कि राजा बन्ने इच्छा भएको? हामीलाई जनमत संग्रह बिना त्यो कुरा कसरी थाहा हुन सक्छ? कैलाली मा राजावादी ले जितेर कुनै राणा थारु कैलाली को राजा अथवा रानी बन्ने हो कि? के थाहा? Why take a chance? Why not go to the people?
एकात्मक व्यवस्था खसवादी भयो भनेर न संघीयता र समावेशीता मा जान लागिएको हो। भने पछि संघीय सीमांकन नामांकन मा खस को त कुरै हुँदैन। बरु तिम्रो केंद्र सरकार मा सहभागिता घटाउन दमजम लाई आरक्षण भनेर समझाई बुझाई गर्ने हो। संघीयता तिम्रो लागि हुँदै होइन भनेर अखंड आतंकवादी हरु लाई समझाई बुझाई गर्ने हो। तिमीले गर्दैनौ भने हामी गर्दिन्छौँ। हटो रास्ते से। 

बरु धनुषा महोत्तरी को मधेसी लाई पहाड़ी जिल्ला मा मिसाइ दिए हुन्छ। खर्रांट मधेसी हरु छ त्यहाँ। सिन्धुली रामेछाप सबमा हैकम जमाएर बस्छ। तर एक मधेस दो प्रदेश सबभन्दा चाहिएको झापा को राजवंशी, चितवन को थारु र कंचनपुर को थारु लाई। तिनी हरुलाई पहाड़ी प्रदेश मा मिसाइन्छ भने अहिलेसम्म नदेखिएको बहिष्करण देखिने छ। 


Sunday, November 29, 2015

प्रचंड धमिलो पानीमा माछा मार्न खोज्दैछन्




प्रचंड धमिलो पानीमा माछा मार्न खोज्दैछन्। मोरंग काटखुट पार्ने भनेको के? झापा र कंचनपुर बारे निर्णय गर्न प्रचंड लाई छोड्ने भनेको के? चितवन को त कुरै गरेको छैन। झापा का केपी ओली र कृष्ण सिटौला भन्दा, कैलाली कंचनपुर का शेर बहादुर र भीम रावल भन्दा प्रचंड अझ बढ़ी खतरनाक देखिए। चितवन मधेस होइन भने के हो? नेवार को लागि काठमाण्डु जे हो थारु का लागि चितवन त्यही हो। एक मधेस दो प्रदेस नै पहिलो मुद्दा हो यस मधेस आंदोलन को। यो संघीयता/समावेशीता बाहुन हरु का लागि आएको हो भने गणतंत्र आएको ज्ञानेन्द्र का लागि। बनाउ उसलाई राष्ट्रपति।

Saturday, November 28, 2015

नवलपरासी देखि बर्दिया सम्म, आगरा देखि गागरा सम्म

तीन बाहुन मध्ये म चाहिँ अलि बढ़ी प्रगतिशील छु भनठान्ने प्रचंड ले जुन प्रस्ताव सार्दै आएका छन, नवलपरासी देखि बर्दिया सम्म को थरुहट, त्यो समाधान होइन। एक मधेस दो प्रदेश नै पहिलो बुंदा हो। तीन बाहुन दल त्यहाँ न आएसम्म अरु मुद्दा मा त छलफल प्रारम्भ पनि हुँदैन।

तीन बाहुन दल एक मधेस दो प्रदेश मा कसरी आइपुग्छन् त्यो उनीहरुको आतंरिक कुरा हो। त्यो मधेस आन्दोलनको सरोकार को विषय भएन।

प्रचंड को परिवार गोरखा बाट झरेर चितवन पुगेको। गोरखा बाट झर्दा कहाँ जाने भनेर हिडेका थिए? मधेस झर्ने भनेर हिडेका? आइपुग्यो त मधेस। वेलकम।

संघीयता बाहुन का लागि ल्याउन लागिएकै होइन। बाहुन पुरुष छ ७%, राज्य (स्टेट) मा तर छ ९०% --- झापा, मोरंग, चितवन, कैलाली, कंचनपुर का खस को केंद्र सरकार मा चाहिने भन्दा बढ़ी प्रतिनिधित्व छ। त्यो बैलेंस गर्न र मधेसी थारु लाई पनि समावेशी गर्न पो संघीयता मा जान लागेको। एक मधेस दो प्रदेश को सोंच मा खस बारे सोंचनै सकिँदैन।



दाहालद्वारा प्याकेजमै समाधान खोज्न प्रस्ताव
दाहाल-कोइराला भेट
पुष्पकमल दाहालले सीमांकनलगायत सवै बिषयलाई प्याकेजमै समाधान खोज्न कांग्रेस सभापति सुशील कोइरालासमक्ष प्रस्ताव गरेका छन । कोइरालालाई भेट्न शनीबार महाराजगंजस्थित निवास पुगेका दाहालले संसदमा दर्ता भएको संविधान संशोधनको विधेयकले मात्रै समस्याको समाधान नहुने उल्लेख गर्दै त्यस्तो प्रस्ताव राखेका हुन् । ..... सीमांकनसहित सवै बिषयलाई प्याकेजमै समाधान दिनेगरी समाधान खोज्न दाहालले प्रस्ताव गरेका थिए । जसमा कोइरालाले सहमति जनाएनन । दाहालले थरुहटको समस्या समाधान गर्न नवलपरासीदेखि बर्दिय सम्मको भागलाई समटेर एउटा प्रदेश बनाउन सकिने प्रस्ताव समेत राखेका थिए । दाहालले कोइरालासंगको भेटमा पूर्वका विवादित तीन जिल्लाका बारेमा भने कुनै धारणा नराखेको खडकाले बताए । कैलालीलगायत पश्चिमका विवादित जिल्लालाई संघीय आयोग तथा राजनीतिक संयन्त्र मार्फत टुंग्याउन सकिने धारणा दाहालको थियो ।
मधेस आन्दोलन र संकट समाधान
नेपालको कुल जनसंख्याको झन्डै ५० प्रतिशत जनताको बसोबास भएको तराई–मधेस, अशान्त र अस्तव्यस्त भएको सय दिनभन्दा बढी भइसक्यो। यस क्रममा ५० भन्दा बढी आन्दोलनकारी, विभिन्न ओहदाका आठ प्रहरी र कतिपय अबोध बालबालिकाको समेत ज्यान गएको छ।

२००७ सालको जनक्रान्ति कात्तिक २५ गते सुुरु भएर माघ ३ को युद्धविराम घोषणाबीच लगभग ७० दिन चलेको थियो भने ०४२ सालमा नेपाली कांग्रेसको सत्याग्रह करिब २६ दिन, ०४६ सालको जनआन्दोलन ४९ दिन र ०६२–६३ को निर्णायक जनआन्दोलन १९ दिन चलेको परिप्रेक्ष्यमा तराई–मधेसको यो आन्दोलनले सय दिन पार गरिसकेकोले आजसम्मको सबभन्दा लामो राजनीतिक आन्दोलन भएको छ।

..... सिङ्गो नेपाल ३६ वर्षयताको सबभन्दा ठूलो राष्ट्रिय संकटको भुमरीमा पँmसेको छ। ...... सामाजिक संरचना हेर्दा हिमाली र पहाडी प्रदेशभन्दा तराई–मधेसमा सामुदायिक, धार्मिक, सांस्कृतिक, भाषिक तथा जातीय विविधता छ। काठमाडौं उपत्यकामा बाहेक हिमाली र पहाडी क्षेत्रमा मधेसीहरूको स्थायी बसोबास खासै छैन, तर हिमाल र पहाडका जातजातिहरूको बाक्लो बसोबास तराई–मधेसमा छ। उद्योग, व्यापार, कृषि, यातायात, शैक्षिक केन्द्र, यावत दृष्टिकोणले देशका सम्पूर्ण नागरिकहरूको गन्तव्य र आधारभूमि हो— तराई–मधेस। ...... मधेस आन्दोलनले गर्दा व्यापार गतिविधि एक तिहाइ घटेको र यो वर्षको आर्थिक वृद्धिदर मुस्किलैले २ प्रतिशत हुने सरकारले स्वीकारेको छ।

माओवादीको १० वर्षे युद्धले करिब १८ हजार नागरिकको जीवन समाप्तिका अतिरिक्त ६५ अर्ब रुपैयाँको विध्वंस र नोक्सानी लादेको थियो। त्यसको परिपुरण नहुँदै यसै वर्षको भूकम्पले ९ हजारको ज्यान जानुका साथै २२ हजारभन्दा बढी मानिस घाइते, ७ खर्बको नोक्सानी र ७ लाख मानिसलाई गरिबीको रेखामुनि पुर्‍यायो। मधेस आन्दोलनसँगै नाकामा भइरहेको अवरोधबाट मानवीय संकटसाथै ११ खर्बको नोक्सानीसहित थप ८ लाख जनतालाई गरिबीको दुष्चक्रमा फँसाएको सरकारी तथ्याङ्क छ।

..... भूकम्पबाट आफन्तजन, घरद्वार र सम्पत्ति सबै गुमाएर अझै पाल र स्याउले टहरामा दिन गुजारिरहेका ७ लाखभन्दा धेरै जनता, बालक, वृद्ध र सुत्केरी ......

मुलुक असाधारण क्षतिका साथ स्खलित भएर असफल राज्यको खतरातिर उन्मुख हुँदैछ।

...... बल प्रयोग गर्दा आन्दोलनकारीका विरुद्ध जातिगत गालीगलौज र घृणाका वचन लगाएको पनि सिकायत सुनिन्छ। ...... जुन निर्वाचनमा तराईमा कांग्रेसले अग्रणी स्थान हासिल गर्‍यो, त्यसबेला सिंहदरबारमा पुग्ने कांग्रेसको बाटो तराई–मधेस हुँदै भएको छ। ..... यो स्थिति आइलाग्ने बुझेरै संविधान जारी गर्ने प्रक्रियालाई एक साता स्थगित गरी तराई–मधेसमा उठेको असन्तुष्टिको स्वरलाई सम्बोधन गरेपछि मात्र संविधान जारी गरौं भनी संविधानसभामा संशोधन प्रस्तावका साथै पार्टीको केन्द्रीय समिति, संसदीय दल र अन्य मञ्चहरूमा मैले आफ्ना दृढ विचार र विश्लेषण प्रस्तुत गरेको थिएँ। तर सत्तामा जान र संविधान घोषणा गर्ने हतारमा रचनात्मक र व्यावहारिक विचारको सुनवाइ पटक्कै भएन। ........ वैध भन्सार नाकाहरू बन्द हुने, तर तस्कर नाकाबाट इन्धन लगायतका सामग्री निर्वाध आयात हुने गतिविधिले सीमा वारपार अपराध मौलाउने, अपराधीको हालीमुहालीले अराजकता डरलाग्दो मात्रामा बढ्ने र सिङ्गै मुलुक तस्कर, आतंककारी र अपराधीहरूको स्वर्ग हुने, अनेक सशस्त्र लुटेरा समूहले शान्तिपूर्ण मधेसी समाजलाई आतंकित बनाउने सम्भावना बढिरहेको छ।


वीरगन्जमा कांग्रेसको सभा बिथोलियो

Saturday, August 22, 2015

चितवन तमसलिंग होइन, थरुहट हो

चितवन तमसलिंग होइन, थरुहट हो। यस कुरामा तमांग कै पनि सहमति होला।

चितवन: थारु हरुको काठमाण्डु
विराट, चितवन, कैलाली
सुर्खेत, चितवन, मकवानपुर, सिन्धुली र उदयपुर
चितवन मधेस बाट झिक्ने प्रयासले देश तोड्छ
झापा, मोरंग, सुनसरी, चितवन, कैलाली, कंचनपुर र प्रचण्ड
झापा, मोरंग, सुनसरी, चितवन, कैलाली, कन्चनपुर विवादमा कसरी पर्यो?
संघीयता विरोधीको बेबी किंग: झापा, मोरंग, सुनसरी, चितवन, कैलाली, कंचनपुर
नारायणी प्रदेश हुँदैन
चितवनलाई मधेस राज्यमा राख्नुको महत्त्व



सीमांकनको विरोधमा चीतवनका थारुले गरे शक्ति प्रदर्शन (फोटो फिचर)
तराई क्षेत्रमा तीनप्रदेश हुनपर्ने माग गर्दै चितवनका थारु समुदायले नारायणगढ बजारमा शक्ति प्रदर्शन गरेका छन्। यसलाई थारु समुदायले विरोधको रुपमा लिएका छन्। थारुकल्याणकारिणी सभा चितवनले नेतृत्व गरेको

शक्ति प्रदर्शन कार्यक्रममा भाग लिन चितवनका गाउँ गाउँबाट थारुहरु मुख्य बजार नारायणगढ पुगेका थिए।

..... आ-आफ्नो भेषभुषा सहित गाउँ– गाउँबाट बजार पुगेका थारुहरुले राजनीति दलका नेताहरुको काम र थारु समुदायमाथी गरेको विभेदको विरोधमा नाराबाजी समेत गरेका थिए। सम्पूर्ण चितवनबासी एक हौं। चितवनलाई प्रादेशीक राजधानी घोषणा गर, थारुको माग पूरा गर, हाम्रो आन्दोलन जारी छ। थरुहट आन्दोलन जिन्दावाद, जनतामार्न पाइँदैन्। तराईलाई पहाडमा मिसाउन पाइँदैन जस्ता नारा लगाएका थिए। .....

थारुकल्याणकारिणी सभाका सभापति विश्राम महतो

को अध्यक्षतमा आयोजना गरिएको विरोध सभामा केन्द्रीय सदस्य सन्तवहादुर महतो, पूर्व केन्द्रीय उपाध्यक्ष भजुमान राम महतो, पूर्व जिल्ला सभापति टिकेन्द्र महतो, केन्द्रीय पार्षद विसुनी चौधरी, पूर्व सभापति जोखा चौधरी, सभाका जिल्ला सल्लाहकार ललित चौधरी लगायतले संवोधन गरेका थिए। ......

तराई क्षेत्रका चारकिल्लाको रुपमा पूर्वमा झापादेखि पश्चिम कञ्चनपुर, उत्तरमा उदयपुर, चितवन सुर्खेत लगायत चुरे पहाड देखि दक्षिणमा भारतको सिमानालाई मध्येनजर गर्दै तराईमा तीन प्रदेश हुनुपर्ने

माग गरेका थिए। संवोधनको क्रममा थारु अगुवाहरुले चितवनलाई प्रादेशीक राजधानी बनाउनुपर्ने, तराइलाई पहाड र हिमाल मिसाएर प्रदेश बनाउन नहुने, जातिय जनसंख्याको आधारमा पूर्ण समानुपातिक प्रतिनिधित्व हुनुपर्ने, पहुँच र प्रतिनिधित्वको लागि पहिचान सहितको सिंमाकंन हुनुपर्ने माग गरे।

Friday, August 21, 2015

कर्णाली को माग पुरा भएको छैन

कर्णाली को माग पुरा भएको छैन।  यो सात अंचल को नक्शा ले कर्णाली को माग पुरा गरेको छैन।


यो नक्शा ले यति मात्र प्रमाणित गरेको छ कि

  • काँग्रेस एमाले का बाहुन "विशेष अधिकार सहित को स्वायत्त कर्णाली प्रदेश" भनेको के हो भन्ने कुरा बुझ्दैनन्। 
  • बुझे पनि लागु गर्ने इमान तिनी सँग छैन। न इमान छ न लागु गर्ने दक्षता। 
  • थारु, मधेसी, मगर, शेर्पा लाई इनले मान्छे गन्दैनन्। 
  • देश लाई आफ्नो बाउको बिर्ता भंठान्छन्।  

Tuesday, August 18, 2015

विराट, चितवन, कैलाली

एउटा देश भित्र को मान्छे/नागरिक त्यो देश भित्र जहाँ सुकै जान पाऊँछ, बस्न पाऊँछ, काम गर्न पाऊँछ, घरजम गर्न पाऊँछ। त्यो आधुनिक राज्य को सिद्धान्त हो। Modern state. अझ युरोप मा त महादेश स्तर मा आर्थिक एकीकरण गरेर यस्तो गरेका छन एक देश को मान्छे अर्को सदस्य देशमा गएर काम गर्न पाउने। भारत ले पनि नेपाल लाई १९५० को सन्धि अनुसार नेपाल को मान्छे भारत काम गर्न जान पाउने गरेको छ।

त्यसैले पहाड़ का मान्छे तराई झर्नु साधारण कुरा हो। बसाईसराई को क्रम मा झापा, चितवन कंचनपुर जस्ता ठाउँ हरुमा पर्वते को संख्या निकै हुन पुगेको छ। ठीक छ। No problem. संघीय नेपाल को कल्पना लोकतंत्र कै परिधि भित्र हो। थरुहट घोषणा गर्ने अनि त्यहाँ एउटा थारु राजा बन्ने भनेको होइन। थरुहट प्रदेश को मुख्य मंत्री बन्न चुनाव जित्नुपर्ने हुन्छ। चुनाव जित्ने मान्छे कहिले थारु होला, कहिले थारु नहुन पनि सक्छ।

तराई मा यादव ठुलो संख्या मा छन। थारु त्यति धेरै छन। तर अहिले पर्वते पनि धेरै छन। त्यसैले एक मधेस को परिकल्पना मा केही मधेसी को पहिचान झल्किने र केही न्यूट्रल किसिम को नाम हरु राख्नु पर्ने हुन्छ। त्यस्तो तीन वटा नाम हुन सक्छ विराट, चितवन, कैलाली। पहिचान झल्किने नाम चाहिँ मिथिला, भोजपुरा, अवध र थरुहट।

चितवन लाई तमसलिंग मा लाने प्रयास अबैज्ञानिक हो। चितवन थारु हरुको काठमाण्डु हो जहाँ ७५ जिल्ला का मानिस आएर बसेका छन। बरु त्यस चितवन मा नवलपरासी को पुर्वी भाग मिसाउन सकिन्छ। अलिकति मकवानपुर पनि मिसाउन सकिन्छ। सिङ्गै मकवानपुर मिसाए पनि भो। बिराट प्रदेश मा उदयपुर पनि मिसाउन सकिन्छ। सुर्खेत थरुहट मा राखे भो। अहिले को कैलाली र कंचनपुर मिसाएर कैलाली प्रदेश। कैलाली प्रदेश मा नेपाली पनि थारु भाषा पनि सरकारी कामकाजको भाषा हुने।

संघीयता मा बजेट बाडफाड़: ३३-३३-३४: केन्द्र प्रदेश स्थानीय
१ देश, १६ प्रदेश, २०-३० विशेष क्षेत्र, १००० गाउँ/नगर = १२५ जातजाति




एमाले नवलपरासी कार्यालयमा तोडफोड
नेकपा एमाले नवलपरासीको जिल्ला पार्टी कार्यालयमा तोडफोड भएको छ। शुक्रबार बेलुकी बन्द आह्वानकर्ताहरुले एमाले पार्टी कार्यालया ढंगा प्रहार गरी दुई वटा झ्यालका सिसाहरु फुटाइदिएका छन्। थारु कल्याणकारिणी सभालगायतका विभिन्न समूहले लगाएको आह्वानमा बन्द भएको परासी बजारमा रहेको एमाले कार्यालयमा उनीहरुले ढुंगा प्रहार गरी झ्यालका सिसाहरु फुटाएका हुन्। एमाले जिल्ला पार्टी कार्यालयमा प्रहरी भएकाले उनीहरुले ठूलो आक्रमण गर्न नपाएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी हरिप्रसाद मैनालीले बताए। बन्दकर्ताहरुले कार्यालयमा आगो लगाउने प्रयास गरेपनि प्रहरीले २ राउण्ड हवाई फायर गरेपछि उनीहरु भागेका थिए। एमाले जिल्ला अध्यक्ष रोशनबहादुर गाहाले कायरतापूर्ण तरिकाबाट एमाले पार्टी कार्यालयमा आक्रमण भएको बताए। सुरुमा अखण्ड नवलपरासीको नाममा परासीमा आन्दोलन सुरु भएको थियो। परासीका केही मान्छेहरुले थालेको आन्दोलन अराजकतातर्फ उन्मुख भएको छ।

राजमार्गमा समेत महिला र बालबाललिकाहरुलाई लौरो लिएर निस्केका छन्।

चार दलले प्रदेश बनाएको हो कि देश ? — राजेन्द्र महतो (अध्यक्ष, सद्भावना पार्टी)
चार पार्टीका चारवटा नेताले सबै मूल्य मान्यतालाई फोहोरमा फालेर विगतका आन्दोलनका सम्पूर्ण सहमति र सम्झौतालाई छोडेर नेपालको अन्तरिम संविधानको व्यवस्थालाई छाडेर संविधान निर्माणको प्रक्रियामा लागेका छन् । मधेशी जनताले स्वायत्त मधेश प्रदेश पाउने, अन्य प्रदेशहरू पनि हुने, थरूहट आन्दोलनमा थरूहट प्रदेश हुने, प्रदेशहरू स्वायत्त र अधिकार सम्पन्न हुने लगायतका सबै कुरा विगतका सहमति र सम्झौतामा उल्लेख थियो । त्यो अनुसार संविधानसभाबाट बन्ने संविधानमा यी सबै कुराहरू संस्थागत गरिन्छ भन्ने प्रतिबद्धता नेपाली जनताले अन्तरिम संविधानमा उल्लेख भएर संवैधानिक ग्यारेन्टी समेत पाएको थियो । तर, आज त्यो सबै कुरालाई यी चार दलका नेताले राति सम्झौता गरेर सबैलाई उल्ट्याइदिए । यो सीमांकन कुनैपनि हालतमाा उपयुक्त हुने किसिमको छैन । ....... मधेश भनेको मेचीदेखि महाकालीसम्म, झापादेखि कंचनपुरसम्म हो । मधेशका जिल्लाहरूलाई पहाडमा जसरी मिसाईएको छ यसबाट मधेशी जनताको वर्षौदेखिको संघीयताबाट शासन पाउने सपना थियो त्यो चकनाचुर गर्ने प्रयास गरिएको छ । ...... हामी प्रदेश बनाउन लागेका हौं, देश होइन । प्रदेश भनेको नेपाल देशभित्र नै बन्ने हो । एउटा सार्वभौम राष्ट्र र अखण्ड नेपाल भित्र विभिन्न प्रदेशहरू बन्ने हो । भारतीय सीमासँग जोडिएर प्रदेश बनाउनुपर्छ भन्नुको मतलब के हो ? यो त सिधा भारतसँग सबै प्रदेशको सम्पर्क रहनुपर्ने सीमा जोडिनुपर्ने सोच देख्दा त हामी छुट्टाछुट्टै प्रदेश बनाउन लागेका होइनौं छुट्टाछुट्टै देश नै बनाउन लागेका हौं कि भन्ने मानसिकताबाट ग्रसित भएर यो प्रदेश बनाएको जस्तो देखिन्छ । यो दर्भाग्यपूर्ण हो । यो विलकुल गलत भएको छ । एउटा मुलुकमा प्रदेश भएपछि त्यो एउटै देशको प्रदेशहरू हो । प्रदेश भनेको राष्ट्रिय एकतालाई जोगाएर शासन जनतालाई दिनुपर्छ । छुट्टै देश जनताले मागेको होइन तर यो प्रदेशको सीमांकन गर्दाखेरी यिनीहरूले देशकै सीमांकन गरेको जस्ता अनुभूति गराएको छ । .......

यो दोहोरो चरित्र हो । भारत बिना दाना पानी पच्दैन भन्ने मानसिकता पनि देखिएको हो । एकातिर खोक्रा राष्ट्रवादको नारा लगाउनेहरू भारत विरोधमा नै आधारित भएर राष्ट्रवादको परिभाषा पनि दिने गरेका छन् । तर, भारत बिना कुनै काम नै चल्दैन भन्ने खालले सीमांकन गरेको देखियो ।

यिनीहरूले प्रदेश बनाएर त्यसलाई देश जस्तै बनोस् भनेर चाहेको हो कि त्यो बुझ्न सकिएको छैन । ......

घनघोर आन्दोलनको तयारी जनताले गरिरहेको छ । मधेशमा यस्तो विद्रोह हुन्छ कि नेपालको इतिहासमा अहिलेसम्म भएको विद्रोह भन्दा छुट्टै र भिन्न प्रकारको सशक्त आन्दोलन हुनेछ अबका दिनमा ।

आन्दोलन र संगठन विस्तार सँगै लान दैनिक वड़ा सभा

आन्दोलन र संगठन विस्तार सँगै लान दैनिक वड़ा सभा गर्नु एउटा आईडिया हो। आफ्नो इच्छा लागेको संघीयता पक्षधर राजनीतिक दल को वडा समिति को दैनिक बैठक आयोजना गर्ने। उपस्थित सबै को नाम टिपने। सदस्यता लिएको त्यो। अनि दैनिक कॉकस (caucus) निर्वाचन गर्ने।

कॉकस (caucus) निर्वाचन भनेको जस्तो कि ११ जना भेला भयो। ११ जना को वड़ा समिति बन्यो। समिति को अध्यक्ष को हुने? बिना कापी कलम बिना कुनै खर्च निर्वाचन कसरी गर्ने? अध्यक्ष हुन चाहने अगाडि आउने। एक जना मात्र भयो भने निर्विरोध निर्वाचित भयो। दुई जना भयो भने खुल्लम खुला चुनाव हुन्छ। उम्मेदवार १ लाई मत दिने एक ठाउँ मा उभिन्छन्। उम्मेदवार २ लाई मत दिने अर्को ठाउँ मा उभिन्छन्। जसको भीड़ ठुलो भयो उ नेता चुनियो।

दैनिक यसरी भेला हुने आंदोलन भए सम्म। सधैं मान्छे हरु को संख्या बढाउने प्रयास गर्ने। ११ औं दिन ११० जना भेला भयो अनि तीन जना उम्मेदवार भयो भने के गर्ने। भीड़ तीन समुह मा बाँडिन्छ। सबै भन्दा सानो भीड़ ले समर्थन गरेको उम्मेदवार हार्यो। अनि त्यो सानो भीड़ का मान्छे आफ्नो इच्छा को अर्को दुई मध्ये एक छान्ने।

आन्दोलन मात्र गर्नु मुतको न्यानो हो। आन्दोलन गर्दै सँग सँगै संगठन विस्तार गर्न सके ठोस उपलब्धि हासिल हुन्छ।

यो गाउँ गाउँ मा गर्ने। संघीयता विरोधी पार्टी हरु मा विचलित भएर पुगेका दलित मधेसी जनजाति महिला लाई संघीयता पक्षधर पार्टी हरुको सदस्य बनाउने।

एउटै व्यक्ति पहिलो दिन ११ जना भेला हुँदा निर्विरोध नेता चुनिएर ११ औं दिन १११ जना भेला हुँदा पनि निर्विरोध निर्वाचित हुन सक्छ। तर आन्दोलन का दौरान दैनिक निर्वाचन गर्ने।













थारु समुदायको असन्तुष्टिलाई सम्बोधन गर्ने हिसाबले छलफल भइरहेको छ : गच्छदार
शनिबारसम्म समाधान निस्कने बताए। मध्यपश्चिम तथा कैलाली, कञ्चनपुरलगायत जिल्लामा भइरहेको आन्दोलन र सीमा निर्धारणपछि मधेसी, आदिवासी तथा थारु समुदायले देखाएको असन्तुष्टिलाई सम्बोधन गर्ने हिसाबले छलफल भएको उनको भनाइ छ।
भिडियो- अखण्ड पक्षधरले यसरी हाने थरुहट पक्षधरमाथि ढुंगा
सोमबार धनगढीमा आयोजित आमसभामा सहभागी हुन आएका थरुहट पक्षधरलाई अखण्ड पक्षधरले ढुंगा हानेको ..... अखण्ड पक्षधरले बाटोमा घेरी विभिन्न स्थानाबट आएका थारुहरुलाई अवरोध सिर्जना गरेको थियो।


चितवन थाकस आन्दोलनबाट पछि हट्यो, अब जागरण अभियान गर्ने
चितवनमा आन्दोलन गर्दै आएको थारु कल्याणकारिणी सभा (थाकस)ले विगत केही दिन चितवन बन्द गरेको कारणले समस्या भोग्दै आएका चितवनबासीबाट बन्दको विकल्प खोज्नुपर्ने चौतर्फी आवाज उठेपछि सभाले जारी आन्दोलनको स्वरुपमा केही हेरफेर गरेर आन्दोलन अगाडि बढाएको छ। ...... साउन ३२ गते बैठक बसी भदौ १ गतेदेखि स्वरुप परिवर्तन गरी ४ गतेसम्म गाउँ जागरण अभियान तथा सचेतनामूलक कार्यक्रम तथा विरोध जुलुस गर्ने जनाइएको छ। भदौ १ गतेका दिन पूर्वी चितवनको पदमपुर गाविस कार्यालयमा सचेतनामूलक कार्यक्रम गरी विरोध जुलुस निकालिएको छ। क्षेत्रीय सभापति कमानसिंह चौधरीको अध्यक्षतामा भएको गाउँ जागरण तथा सचेतना कार्यक्रममा थाकसका सल्लाहकारहरु टिकेन्द्र चौधरी, जयचन्द्र चौधरी, ललितकुमार चौधरी, चन्द्रकुमारी चौधरी, जोगन्द्र चौधरी र सञ्जय चौधरीले मन्तव्य व्यक्त गरेका थिए। ...... सचेतना कार्यक्रमपछि निस्केको जुलुसले पदमपुर चोकमा कोणसभा सम्पन्न गरेको थियो। कोणसभामा टिकेन्द्र चौधरी र जोगेन्द्र चौधरीले सम्बोधन गरेका थिए। भदौ २ गते माडीको बसन्तपुर बजार र ३ गते पश्चिम चितवनको पर्साढाप बजारमा जागरण अभियान तथा सचेतना कार्यक्रम गरेर भदौ ४ गते जिल्लाभरिबाट र्‍याली जुलुससहित नारायणगढमा पहिचानविरोधी सीमाङ्कनको विरोध सभा गर्ने जनाइएको छ।

Saturday, August 15, 2015

कञ्चनपुरदेखि चितवनसम्म थरुहट प्रदेश

थारु ले थरुहट मा कसै लाई कमैया बनाएर राख्छु भनेर भनेको छैन। 



प्रहरीले गोली चलाउँदा ४ प्रदर्शनकारी घाइते
मधेसवादी दलको बन्दले सप्तरी प्रभावित
त्रासले सवारी चालक र यात्रु अघि जान मानेन्
बन्दका कारण सप्तरीस्थित पूर्व-पश्चिम सडक खण्डमा सवारीसाधान चल्न सकेको छैनन् । ..... पूर्वबाट आएका दर्जनौं यात्रुबाहक तथा मालबाहक सवारीसाधनहरु बन्दकै कारण गन्तव्यसम्म पुग्न नसकेर सप्तरीको भारदहमै थन्किएको छ ।
कैलालीमा थारुको सशक्त प्रर्दशन
थारुहट पक्षधरले शनिवार सशक्त शक्ति प्रर्दशन गरेको छ । गाउँ गाउँबाट आएका सर्वसाधारणको उल्लेख्य संख्याले सदरमुकाम धनगढीमा प्रदर्शन गरेका छन् । .... अखण्ड सुदूरपश्चिम संगको दोहोरो झडपको सम्भवनालाई मध्यनजर गरि जुलुसलाई प्रहरीले जिविस चोक भन्दा अघि बढ्न दिएको थिएन । अखण्ड पक्षले एनएन चोक देखि चौराहा सम्मको बन्द बजारलाई खुलाएका थिए । त्यसको प्रतिसोधमा थारु नेताहरुले शनिवारको जुलुस सशक्त र ठूलो बनाएका थिए ।
यस्तो छ, बाँकेमा बन्द
प्रमुख चार दलले ल्याएको सीमांकनसहितको प्रदेशको बिरोधमा जारी आन्दोलन शनिबार अझ सशक्त देखिएको छ । आन्दोलनका लागि भन्दै महिला, बृद्धहरु पनि सडकमा उत्रिएका छन् । पुर्बपश्चिम राजमार्गको ठाउँठाउँमा प्रर्दशन भइरहेका कारण राजमार्ग ठप्प छ ।

लाठी बोकेर गाउँगाउँबाट आन्दोलनकारीहरु सडकमा उत्रिएका छन् ।

मोटरसाईकलसमेत चल्न दिइएको छैन । सुरक्षा व्यवस्था निकै कडा पारिएको छ ।

पश्चिमको कञ्चनपुरदेखि चितवनसम्म थरुहट प्रदेशको माग गर्दै थारु समुदाय आन्दोलित भएको हो । आन्दोलन सफल पार्न एक घर एक आन्दोलनकारी उतारिएको छ ।



आदिवासी जनजाति महासंघद्वारा देशव्यापी आन्दोलन र बन्द घोषणा
महासंघले नेपाल बन्द लगायत भदौ १० गतेसम्म चरणबद्ध आन्दोलनका कार्यक्रमहरु घोषणा गरेको सभासद् तथा महासंघका अध्यक्ष नगेन्द्र कुमालले बताए । ..... आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक गर्दै सभासद् तथा महासंघका महासचिव पेम्बा भोटेले महासंघले भदौ १ गते संविधानको मस्यौदा जलाउने, भदौ १ देखि भदौ ५ सम्म जिल्लाहरुमा खबरदारी सभा गर्ने, भदौ १ गते धर्मनिरपेक्षता सुनिश्चितताबारे आदिवासी सभासद्सँग छलफल गर्ने बताए । ..... यसैगरी महासंघले भदौ २ गते शेर्पाहरुको सम्पूर्ण संघसंस्थाहरुको किदुकहरुको नेतृत्वमा बौद्धदेखि बानेश्वरसम्म सांस्कृतिक दबाबमूलक र्‍याली, भदौ ४ गते ताम्सालिङ मार्चपाससहित बानेश्वर घेराउ, भदौ ५ गते शान्तिवाटिकाबाट साँझ मसाल जुलुस गर्दैछ । ....... भदौ ६ र ७ गते नेपाल बन्द, भदौ ५ गते सभासद्हरुसँग निर्णायक छलफल र भदौ ८ देखि १० गतेसम्म प्रान्तीय प्रदेश तथा स्वायत्त क्षेत्रहरुमा आमसभा गर्ने भएको छ । ....... पत्रकार सम्मेलनमा कुमालले आदिवासी जनजातिको मुद्दाको सम्बोधन नभएसम्म आदिवासी आन्दोलन चलिरहने
मिलेर बसेका समुदायलाई अलग बनाएर छाड्ने मधेसी मूलका नेताको उद्घोष
राता–रात भागेका उपेन्द्र, राजेन्द्र र अमरेश सिंहले थारु जातीलाई हतियारसहित लड्न निर्देशन
बाहुन र क्षेत्रीलाई खसवादीको संज्ञा दिए । ...... राजेन्द्र महत्तोले त झनै कडा अभिव्यक्ति दिए । उनले भने नेपालका बाहुन क्षेत्री लुटेरा हुन । यिनले सयौं वर्षदेखि नेपालीलाई लुटेर खाँदै आएका छन । ....... नेपाल देश बाहुन र क्षेत्रीको ठेक्का भएको संज्ञासमेत दिन चुकाएन्न । यस्तै अर्का एक संघीय समाजवादी फोरमका केन्द्रीय अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले कञ्चपुर, कैलालीदेखि चितवनसम्म थरुहट र पर्सादेखि झापासम्म मधेशीको वृत्ता भएकाले यहाँ पहाडिया बाहुन र क्षेत्रीलाई शासन सत्ता गर्न नपाउने अभिव्यक्ति दिए ।

Monday, August 10, 2015

सिंघम देउबा र परवेश रावल र तथाकथित सुदूर पश्चिम

सिंघम देउबा र परवेश रावल ले तथाकथित सुदूर पश्चिम कै खस जनता को सेंटीमेंट नबोकेको विगतका केही दिनमा स्पष्ट भएको छ। प्रदेश हरुको संख्या सकेसम्म कम पार्नु नै संघीयता भन्ने उल्टो सोंच ले गर्दा देशको एक तिहाई भुमि ओगटेको प्रदेश को नक्शा ल्याए, कर्णाली र सुर्खेत मा जनता त्राहिमाम। कैलाली मा त्राहिमाम। कमसेकम त्यो प्रदेश का खस दंग पर्नुपर्ने: थारु लाई पेल्यो, हामीलाई हेर्यो भन्ने भा छैन। खस उदास छन।

संघीयता भनेको राजधानी मधेसी भन्दा पर भो भन्ने मात्र होइन, खस पार्टी र खस नेता खस जनता कै नजिक छैनन् भन्ने पनि हो। संघीयता भनेको जनता र राज्य (state) बीच दुरी कम गर्ने भनेको हो। त्यो खस जनता को हकमा पनि लागु हुन्छ। एक मधेस एक प्रदेश ठुलो भयो भन्ने हरु ले त्यो भन्दा अझ ठुलो "अखंड सुदुर पश्चिम" को नक्शा बनाएका छन। हामीले गरे गलती नहुने तिमीले गर्दा मात्र गलती हुने भन्ने सामंती सोंच।

हुनु पर्ने थरुहट, खसान, कर्णाली, मगरात, तमुवान। ५ को ठाउँ मा ३ छ। ३ पनि पंचायती सीमांकन को छ। सीमांकन वैज्ञानिक हुनुपर्छ। सुर्खेत थरुहट मा हुनुपर्छ। अझ थरुहट को राजधानी नै हुनुपर्छ। थरुहट चितवन देखि कंचनपुर सम्म।




अखण्डको आन्दोलन : सबै नेपाली पञ्च!
देउवाले कमण्डलु बोक्ने दिन नआओस्
सुदूरपश्चिममा आन्दोलनको आगो सल्किरहेको छ, यता बूढानीलकण्ठमा कांग्रेस नेता शेरबहादुर देउवा निरो जस्तै बेपर्वाह सुतिरहेका छन् । देउवालाई लागिरहेको हुन सक्छ, कैलाली र कर्णालीको आगोले बूढानीलकण्ठलाई छुँदैन । ....... अखण्ड सुदुरपश्चिमको नारामा एमाओवादी नेता लेखनाथ भट्ट, एमाले नेता भीम रावल र शेरबहादुर देउवा एकमुख रहँदै आएका छन् ।

आफ्नो क्षेत्रमा आगो सल्किएसँगै अब देउवा, रावल र भट्टको राजनीति भस्म हुने संकेत देखिँदैछन् ।

...... नवलपरासीलाई पनि पुरानै नक्शा अनुसार अखण्ड राख्नुपर्ने आवाज उठिसकेको छ । ..... पञ्चायतले कोरेको सीमानामा एक इञ्च पनि तलमाथि नगरियोस् भन्ने यो सोचाइ राज्य पुनसंरचनाको वैज्ञानिक मान्यतामा आधारित छैन । ..... एक दृष्टान्त : इलाम जिल्लाको दक्षिणमा चुलाचुली र बाँझो दुईवटा गाविस छन् । यातायातको सुविधा नहुँदा त्यहाँबाट इलाम सदरमुकाम पुग्न दुई दिन हिँड्नुपर्ने हुन्छ । तर, झापाको सदरमुकाम चन्द्रगढी पुग्न चुलाचुलीबाट केही घण्टामात्रै लाग्छ । महेन्द्रकालीन इलाम जिल्लालाई अखण्ड राख्ने हो भने चुलाचुली र बाँझोका जनतालाई ठूलो अन्याय हुन्छ । त्यहाँका दुई गाविसलाई टुक्राएर झापामा गाभियो भने उनीहरुमाथि न्याय हुन्छ । ..... संघीयताको दृष्टिकोणले मात्रै होइन, महेन्द्रकालीन ७५ जिल्लालाई विकास र सुगमताका दृष्टिकोणले पनि पुनर्विभाजन गर्न अपरिहार्य छ । ......

विकासका दृष्टिले हाम्रा जिल्ला र गाविसका इकाइहरु पुनः रेखांकन गरिनैपर्छ ।

...... अहिले सुदुरपश्चिमको

कैलाली कञ्चनपुरका साथै कर्णालीका जिल्लाहरुमासमेत आन्दोलनको आगो सल्किएको छ

। यसरी आगो बल्नुमा सुदुरपश्चिमका नेता भनिएका शेरबहादुर देउवा, एमालेका भीम रावल र एमाओवादीका लेखराज भट्टको अदुरदर्शिता एवं पञ्चायतकालीन मानसिकताले काम गरेको छ । ........ राज्यको नयाँ ढंगले सीमांकन गर्दा कैलालीको थारु बाहुल्य पूर्वी प्रदेशलाई बर्दियातर्फ मिलाउँदा त्यहाँ पहिरो जाँदैनथ्यो । ........

कैलालीका जनताले आफू कुन प्रशासनिक इकाइमा बस्न चाहन्छन्, त्यो नदिएर देउवाले जे भन्यो त्यो हुनुपर्छ भन्नु लोकतन्त्रको उपहास हो ।

...... शेरबहादुर देउवा कैलालीका मान्छे होइनन्, उनको गृहजिल्ला डडेलधुरा हो । उनले कैलालीका ४ लाख थारुलाई कँजाउन खोज्दा यतिबेला कर्णालीका ५ जिल्लाले आफूहरु सुदुरपश्चिममा बस्दैनौं, हामीलाई स्वायत्तता चाहिन्छ भनिरहेका छन् । ........ सुदुरपश्चिम र मध्यपश्चिममा सल्केको आन्दोलनको आगो ...... आन्दोलनकै क्रममा सोमबार सुर्खेतमा गोली लागेर एकजनाको निधन भइसकेको छ । सिंगै सुदुरपश्चिमका जनताले बन्द र हडतालका कारण दुख पाइरहेका छन् । ...... नेपाली कांग्रेसको भावी सभापति हुन लागेका देउवाले सुदुर पश्चिमको आगो निभेन भने राजनीतिबाटै कमण्डलु बोक्ने अवस्था नआउला भन्न सकिँदैन । आफ्नो घरबारीमा आगो सल्काएर निरोबाहेक अरु कोही पनि चैनले सुत्न सक्दैन ।
यसरी फैलियो सुर्खेतमा हिंसा, दुईको मृत्यु (फोटोफिचर)
मध्यपश्चिम क्षेत्रलाई टुक्र्याइएको विरोधको क्रममा भएको झडपमा सुर्खेतमा दुई जनाको मृत्यु भएको छ । .... सुर्खेतमा प्रहरीले चलाएको गोलीबाट वीरेन्द्रनगर– ४ निवासी एमाले कार्यकर्ता टिकाराम गौतमको निधन भएको हो । ...... अखण्ड मध्यपश्चिम र सङ्घीय राजधानी सुर्खेत हुनुपर्ने माग राखी आइतबारदेखि थालिएको आन्दोलनले आज उग्र रुप लिँदा तीन प्रमुख दलका पार्टी कार्यालय र जिल्ला प्रशासनलगायत केही सरकारी कार्यालयमा पनि तोडफोड भएका छन् । ..... आक्रोशित जनताले सुर्खेतस्थित नेपाली काँग्रेस, नेकपा एमाले, एमाओवादीलगायतका पार्टी कार्यालय तोडफोड गरी पार्टीका कागजपत्रमा आगो लगाइदिएका छन् । ...... सुर्खेतवासीले मध्यपश्चिमलाई सातौं प्रदेशसहित प्रान्तीय राज्यको राजधानी सुर्खेतलाई बनाउनुपर्ने मागसमेत गरेका छन् ।

Thursday, August 06, 2015

चितवन: थारु हरुको काठमाण्डु

काठमाण्डु नेवार हरु का लागि जे हो चितवन थारु हरु का लागि त्यही हो। ७५ जिल्ला का मानिस काठमाण्डु गएर बसेका छन। ७५ जिल्ला का मानिस चितवन आएर बसेका छन। नेवार र थारु संस्कृति परिष्कृत संस्कृति भन्ने  कुरा को त्यो प्रमाण हो। सबै लाई स्वागत गरियो र गरिँदैछ। धनी र परिष्कृत संस्कृति हरु मा त्यस्तो हुन्छ।

नेपाली भाषा पनि त्यस्तै धनी र परिष्कृत भएको भए नेपालमा बहुभाषा को संघर्ष यति बिघ्न कठिन नहुने। नेपाली काँचो भाषा। १५० वर्ष मा खस सरकार ले जबरजस्ती मलजल गरेर यो ठाउँ मा ल्याइ पुर्याएको नेपाली भाषा लाई। होइन भने कहाँ नेवारी र मैथिलि भाषा साहित्य कहाँ नेपाली भाषा साहित्य। मैथिलि  भाषा को देवकोटा जन्मेको पृथ्वी नारायण को समय भन्दा पहिला। हिन्दी त विश्व भाषा, हिन्दी को कुरै नगरौं।

अनि काँचो भाषा नेपाली लाई uneasy feel हुन्छ। बहुभाषा को सुझाव लाई आफु मथिको अटैक मान्छ। नेवारी र थारु संस्कृति त्यस्तै काँचो भएको भए बाहिर का मान्छे आउनु लाई सहज नमानिंने।

घर आएको पाहुना ले भोलि पल्ट डसना बोकेर लान मिल्छ? अथवा हामी त पाहुना होइन हामी त जनती हो हाम्रो संख्या ठुलो छ भन्दै भोलि पल्ट डसना बोकेर लान मिल्छ?

चितवन: थारु हरुको काठमाण्डु। चितवन लाई मधेस/थरुहट बाट झिकेर लान मिल्दैन।

सिंगो सारा देश जो सँग छ उसलाई प्रदेश किन चाहियो?
पहिला कमैया प्रथा चलाएर बसेका हरु र कैलाली कंचनपुर
























































हामी लाई बच्चा मा सिकाइएको: गैड़ा ले लखेट्यो भने गैंडा सीधा मात्र कूदन सक्ने भएकोले उसको सीधा बाटो बाट हटदिने अनि बचिन्छ। के को गैंडा? सयौं सयौं कोस सम्म कहीं कतै गैड़ा को नामोनिशान छैन जनकपुर को मान्छे लाई।