Monday, July 25, 2005

Loktantra: Pahilo Patak



Nepal ma ahile samma kahile pani loktantra ayekai chhaina. Ahile ko jun loktantrik andolan chha, tyo euta aitihasik kadam ho. Yas lai Bharat ko swatantrata sangram, France ko 1789 to kranti, America ko swatantrata sangram, Rous ko 1917 ko kranti ra Ukraine ko 2004 ko aandolan sanga danjna milchha. Yas aandolan ma sahabhagi hune haroo le itihas ma bishesh sthan paune chhan. Yo sansadiya chunaw ladera sansad ma pasne jasto bhanda dherai mathi ko kura ho.

Yo aandolan raja ma nirbhar hune kura hoina. Rajtantra bare dui kura chhan. Ki ta purna loktantra, ki ta ganatantra. Ra tyo dui ta madhye kun bato rojne bhanne kura pani aandolan le nai nirnay garne chha. Aandolan safal huna na dina aafno tarfa bata bharmagdoor prayas garne raja lai kunai pani roop ma rakhera ke kaam? Tara aandolan ko tagaro na banne raja ka lagi kunai pani kisim ko rajnaitik shakti na bhayeko sambaidhanik rajtantra rakhna sakinchha. Tyo kisim ko lachakta hamee loktantrabadi haroo le dekhaunu parchha.

Arko tira hamee le afno bal pani dekhaunu parne hunchha. Ahile dekhi nai sambaidhanik rajtantra ra bahudaliya prajatantra ko nara ka saath hami le andolan garne ho bhane raja le terdainan. Eh, yo ta mero kursi ra sripench kayamai rakhna ka lagi manchhe sadak ma utreka rahechhan, ma ta kasto priya raja bhan thanne chhan.

Yadi andolan dabauna ka lagi yo raja bata nirankushata ra barbarta darshainchha bhane rajtantra masne bhanda pani badhi garna sakinchha. Pahilo kadam rajtantra masne, tara raj parivar to sampatti chhod dine hunchha. Dosro kadam raja ko sabai sampatti rashtriyakaran gari dine hunechha. Tesro kadam raja lai desh nikala pani garna sakinchha.

Yasto sonchai spashta roop le rakhnu atyanta jaroori chha. Aandolankari haroo ko surakchha ka lagi yo aabashyak chha. Hamee loktantrabadi haroo ahimsabadi haun. Hamro aandolan ahimsatmak hunechha. Tyasari ahimsak kisim le aandolan ma utreka aandolankari haroo mathi bal prayog garinchha, prahari ra sena lagainchha, sadak ma utreka manchhe haroo mathi yadi bandook kehi gari chalainchha bhane, tyasko pratibaad satta ma aaye pachhi garnu aandolan ka neta haroo ko kartabya huna jane chha. Hamee ahimsabadi haun, tara hamee kamjor aathwa murkha hoinaun.

Yo aandolan maathi bata tala aaune aandolan hoina. Yo loktantra raja bata bakshish magne aandolan hoina. Yo party ka neta haroo bata upahar paune aandolan hoina. Yo tala bata mathi jane aandolan ho. Yo janata beech gayera, janata lai jagarook banayera, janata beech sangathan phailayera, janata lai sadak ma utarera, khatera loktantra kamaune aandolan ho. Yo aandolan purna loktantra ko aandolan ho. Desh ma rajnitik shakti ko ek matra aadhar janata hun. Tyo satya lai sthapit garne yo aandolan ho.

Yo aandolan desh lai panch athwa dush barsha pachhadi dhakelne aandolan hoina. Yo aandolan desh ma matra hoina, party haroo bhitra panee loktantra sthapana garne aandolan ho. Yo aandolan samajik pragatishilata ko aandolan pani ho. Dalit, Madhesi, Janajati, Mahila ko utthan ko pani aandolan ho. Yo aandolan bhrastachar biruddha ko pani aandolan ho. Yo aandolan sanghiya sarkar ka lagi panee ho.

Yo aandolan shanti, loktantra ra pragati ka lagi ho.

Ahile monsoon ko dui teen mahina griha karya garne, ra tyas pachhi purna roop le aandolan ma jane, maile tyasto dekheko chhu. Ahile jun nirankush satta chha desh ma, tyas le jaado yam dekhnu hundaina. Hamee tyo anushashan ka saath agadi badhna parchha.

Aandolan ko nishkarsha kun roop ma hune chha? Desh ma dui ta aroo jun shakti chhan, tini haroo lai najarandaaj garna sakindaina. Raja ra Maobadi. Raja ko bare ma maile bhani sakein. Maobadi haroo Sambidhan Sabha marfat bahudaliya loktantra ma prabesh garna tayar chhaun bhanera barambar jun bhani raheka chhan, tyas kisim le uni haroo agadi badhchhan bhane uni haroo lai pani swagat chha. Tara Maobadi lai antarim sarkar ma dakne athwa Sambidhan Sabha ma jane kadam bhanda agadi uni haroo le haat hatiyar chhodnu parne hunechha. Maobadi le bandook bhain ma na rakhe samma Sambidhan Sabha ma jane kura aaundaina. Sena lai pani barrack bhitra puryaine chha.

Tyo nishastrikaran ka lagi Samyukta Rashtra Sangha ko madhyasthata lina loktantrabadi haroo tayar hunu parchha. Garna sake afai le garne, garna na sake Samyukta Rashtra Sangha ko madat line. Nepal jasto sano desh, Bharat ra Cheen ko beech ma raheko desh ka lagi Samyukta Rashtra Sangha garva ko kura ho. Maobadi sanga ladai ladna bideshi madat line sarkar le shanti barta ka lagi bideshi madat na line prabriti shankaspad mannu parne hunchha.

Aandolan phailee sake pachhi raja le lachakta darshaunchhan bhane raja sanga barta ma jane sthiti auna sakchha. Aandolan ko uddesya barta ma kehi badline sambhavana chhaina. Tyas pachhi antarim sarkar banauna sakinchha.

Hoina yadi raja le linde dhipi nai gari rahne ho bhane aandolan le prabas batai antarim sarkar ko ghosana afai garne chha ra Bharat, Cheen, Belayat, America, Europe lagayat ka tamam shakti haroo bata tyo sarkar lai Nepal ko jayaj sarkar manna lagaune prayas ma lagne chha. Nepal ka sampurna bideshi rajdootabas haroo bata bartaman satta ka manchhe haroo lai niskasan garne, ra antarim sarkar le rojeka manchhe haroo pad ma bahal garne kadam chalinechha. Tyas pachhi tyo sarkar desh bhitra pasne chha ra satta afno haat ma ayeko ghosana garne chha. Tyo abastha ma desh ganatantra tarfa swatah jane chha.

Yas aandolan ko mahatwa desh bhitra matra hoina desh bahira pani thulo chha. Martin Luther King le America ma kaalaa haroo ko adhikar ka lagi khate jastai, yo aandolan Nepal ma Dalit, Madhesi, Janajati, Mahila ka lagi khatne chha. Mahatma Gandhi le British samrajyabad lai dhaale jhain, yo aandolan le antatah antarashtriya star ma euta naya kisim to rajnikit samrachana khada garne chha. Ahile ko bishwa rajniti samanata ko aadarsha ma bhai raheko rajniti hoina. Tara ti sabai pachhi ka kura hoon. Hamro turunta ko uddesya Nepal ma loktantra sthapana garne ho.

Tyas pachhi Pakistan, Bhutan, Burma, Maldives jasta desh bhitra pani loktantra ko jwala balna maddat garna parne huna sakchha. Herdai jam. Nepal ma America ra Bharat bhanda pani pragatishil prajatantra sthapana garna sakinchha. Ra tyas lai America jasto desh tira panee niryat garna sakinchha.

Bijay sunischit chha.

Antatah uddesya antarim sarkar ra sambidhan sabha nai ho.

1 comment:

Anonymous said...

के रोमनमा लेखिराखेको, मदनपुरस्कार डट ओ आर जि मा गएर नेपालि टाइप गर्न कसरी सिक्ने हेर अनि नेपालिमा टाईप गर। यस्तो रोमनमा लेखेको कसैले पनि पुरै पढ्न सक्तैन ।