Monday, January 04, 2016

In The News (3)



गोली हानी सहायक प्रहरी निरीक्षकको हत्या, गोइतले लिए हत्याको जिम्मा
सप्तरीको झुटकी प्रहरी चौकीका सहायक प्रहरी निरीक्षक रमेश सुब्वालाई सोमबार साँझ मोटरसाइकलमा आएका दुई जनाले गोली हानी हत्या गरेका छन् । ..... घटना भएको क्षेत्रमा व्यापक प्रहरी परिचालन गरेको उनले बताए । ....... यसैबीच घटनाको जिम्मेवारी तराईमा सशस्त्र संघर्षरत जयकृष्ण गोइत नेतृत्वको अखिल तराई मुक्ति मोर्चाले लिएका छन् । मोर्चाका संयोजक गोइतले सप्तरीका सञ्चारकर्मीहरुलाई टेलिफोन गरी राज्यलाई चेतावनीस्वरुप गोली प्रहार गरिएको भन्दै घटनाका जिम्मेवारी लिएका छन् ।
महत विश्वकै उत्कृष्ट अर्थमन्त्री
कारण– भूकम्पपछिको उद्धार र पुनर्निर्माणका लागि स्रोत जुटाउन सफल
पूर्वअर्थमन्त्री रामशरण महत विश्वकै उत्कृष्ट अर्थमन्त्री छानिएका छन् । बेलायती पत्रिका द बैंकरले हरेक बर्ष सार्वजनिक गर्ने सूचिमा महत विश्व र एसिया प्रशान्त दुवै तर्फबाट उत्कृष्ट अर्थमन्त्री छानिएका हुन । ......... ‘गत बर्षको भूकम्प लगत्तैको उद्धार र त्यसपछि अन्तर्राष्ट्रिय सहायता ल्याउन महतले गरेको कामले उनी एसिया प्रसान्त क्षेत्र र विश्वभरिकै उत्कृष्ट अर्थमन्त्री छानिएका हुन्,’ द बैंकरले उनी उत्कृट हुनुको कारण खुलाएको छ । ...... यसअघि हाल भारतका राष्ट्रपति प्रणव मुखर्जी अर्थमन्त्री छँदा एसिया प्रशान्त क्षेत्रमा उत्कृष्ट अर्थमन्त्री छानिएका थिए । ..... राजनीतिक खिचातानीले भूकम्प गएको ८ महिना पछि वल्ल पुनर्निर्माण प्राधिकरणको प्रमुख छानिएको छ । ..... बैंकरले तराई क्षेत्रमा चलेको आन्दोलन र भारतले लगाएको अघोषित नाकावन्दीले पुनर्निर्माणको काम हुन नसकेको उल्लेख गरेको छ । महत आफैं पनि पीडितले राहत नपाएकोमा दु:खी भएको वताउँछ्न । ‘हुन त यो खुसीको बेलामा म कसैलाई दोष दिन चाहन्न,’ प्रमुख प्रतिपक्षी कांगेसका नेता समेत रहेका महतले भने, ‘तर सरकारले काम गर्नुपर्ने हो जुन हुन सकेको छैन, मेरो केहि सहयोग चाहिन्छ भने म गर्न तयार छु ।’
मधेसी मोर्चा बैठक अनिर्णित, भोलि फेरि बस्ने
मोर्चाले आन्दोलनका नयाँ कार्यक्रम घोषणा गर्ने तयारी गरेको छ । यसअघि घोषणा गरिएको कार्यक्रम आइतबार सकिएका छन् । ...... नाका अबरोध छाडेर सहर केन्द्रित आन्दोलनको प्रारुप तयार पार्ने भनिए पनि ठोस निर्णयमा मोर्चा पुगेको छैन ।


संशोधन राख्न ७२ घण्टा
विधेयकमा विचार गरियोस् भन्ने प्रस्ताव स्वीकृत
मधेसी दलका सांसदहरूले आफूहरूसित परामर्श र सहमति नगरी ल्याएको संशोधन प्रस्तावमा असहमति जनाउँदै संसद् बैठकमा वेल घेराउ र नाराबाजी गर्दै आएका छन् । ठूला तीन दल र मधेसी मोर्चाबीच ७२ घण्टाको अवधिमा सहमति भए त्यहीअनुरूप संशोधन विधेयक परिमार्जन गर्न सकिने संसद् सचिवालयका अधिकारी बताउँछन् । ..... विधेयकमा संविधानको धारा ४२ र ८४ संशोधन गर्ने प्रस्ताव गरिएकाले ती धारामा मात्र संशोधन/परिमार्जन प्रस्ताव राख्न सकिनेछ । प्रस्तावित प्रावधान चित्तनबुझे आवश्यक प्रस्ताव गर्न सरकारले आहवान गरेको छ । ..... आन्दोलनरत मधेसी मोर्चाले उठाउँदै आएको समानुपतिक समावेशी, जनसंख्याका आधारमा निर्वाचन क्षेत्रको मागलाई सम्बोधन गर्न भन्दै तत्कालीन सुशील कोइराला सरकारको पालामा संशोधन विधेयक ल्याइएको हो । विधेयकमाथि छलफलका क्रममा उठेका प्रश्नको जवाफ दिँदै कानुनमन्त्री अग्नि खरेलले

धारा ४२ र धारा ८४ संशोधनका लागि खुला भएको र सरकार त्यसमा आवश्यक थपघट गर्न लचिलो रहेको बताए ।

..... धारा ४२ मा रहेको समावेशी सिद्धान्तका आधारमा भन्ने शब्दका सट्टा ‘समानुपातिक समावेशी सिद्धान्तका आधारमा’ भन्ने शब्द राख्ने, धारा ८४ अन्तर्गतको भूगोल र जनसंख्याका आधारमा भन्ने शब्दका सट्टा ‘जनसंख्या र भौगोलिक अनुकूलता तथा विशिष्टताका आधारमा’ भन्ने उल्लेख छ । संविधान जारी हुँदाका बखत कायम जिल्लामा कम्तीमा एक निर्वाचन क्षेत्र रहने संवैधानिक प्रबन्ध मिलाउने प्रस्तावसमेत त्यसमा छ । यसले सीमांकनबाहेक मोर्चाका माग सम्बोधन गर्ने सरकारको भनाइ छ । ....... संविधानअनुसार ७२ घण्टाभित्र दर्ता हुने संशोधन या परिमार्जन प्रस्तावमाथि छलफल गर्न संसद्ले विशेष समिति गठन गर्ने संसद् सचिवालयका सचिव मुकुन्द शर्माले जानकारी दिए । समितिले प्राप्त प्रस्तावमाथि छलफल गरी संशोधन विधेयकमा परिमार्जनसहित या हुबहु पारित गरी सदनमा पेस गर्नेछ । समितिको प्रस्तावलाई संसद्ले अनुमोदन गरेपछि संविधान संशोधन विधेयक पारित हुनेछ । त्यसलाई राष्ट्रपतिले प्रमाणीकरण गरेपछि संविधान संशोधन हुनेछ ।..... सरकारले संविधानको पहिलो संशोधन विधेयकमा टेकेर आफ्ना मागको समाधान खोज्न सरकारले आन्दोलनरत मधेसी मार्चालाई आग्रह गरेको छ । ‘तपार्इं (मधेसी दल) हरूले नै उठाएका माग सम्बोधनका लागि संशोधन प्रक्रिया अघि बढेको हो । आफ्ना एजेन्डालाई राख्नका लागि ढोका खुलेको छ,’ कानुनमन्त्री खरेलले सदनमा भने, ‘संशोधन प्रस्ताव ल्याउनुहोस् । संशोधनको धारा टेक्नुहोस् । हामी छलफल गर्न तयार छौं ।’ ....... खरेलले विधेयकमाथि सैद्धान्तिक छलफलमा धारणा राख्ने ५८ सांसदहरूको जवाफ रोस्ट्रमबाट दिँदै गर्दा मोर्चा आबद्ध सांसदहरू भने वेलमा आई नाराबाजी गरिरहेका थिए । मोर्चाकै माग सम्बोधन गर्न दलहरूको सहमतिमा उक्त प्रस्ताव ल्याएको प्रसंग राख्दै खरेलले भने, ‘तपाईंहरूले त थपडी लगाउनुपर्ने हो । स्वागत गर्नुपर्ने हो यो प्रस्तावलाई । अझै केही अपुग भए संशोधनको बाटोबाट पूरा गर्न सकिन्छ ।’ ........ ‘थोरै संशोधन पर्‍यो भने समितिमा नपठाई सीधै विधेयक पारितको प्रक्रियामा जान पनि सकिन्छ ।’ ....... विश्वका २८ वटा मुलुकमा संविधानसभाबाट संविधान जारी भएको, प्राय: सबैमा छिटो–छिटो संशोधन भएको तथ्य राख्दै मन्त्री खरेलले संसद्मा आएको संशोधन प्रस्तावप्रति आश्चर्य मान्न नहुने बताएका थिए । ‘यो हतारिएर वा कसैको दबाबमा हैन । मधेसी, थारूसहितको मागलाई सम्बोधन गर्न ल्याएको हो,’ उनले भने, ‘संविधान जारी गर्ने दिन प्रमुख दलका शीर्ष नेतृत्वले नै असन्तुष्ट पक्षका माग समेट्न संशोधन ल्याई संविधानको कार्यान्वयन गर्ने प्रतिबद्धता राख्नुभएको थियो । यो त्यही प्रक्रिया हो ।’ ...... उनले भारतमा एक सय पल्ट संविधान संशोधन भएको पनि बताए । दक्षिण अफ्रिकामा १७ वर्षमा १७ पटक नै संशोधन भएको तथ्यांकसमेत उनले राखेका थिए ।
प्रशासन अगाडि शव राखेर मोर्चाको प्रदर्शन
तराई आन्दोलनका क्रममा गौरमा ३ महिनाअघि भएको झडपमा प्रहरीको गोली लागेर उपचारका क्रममा हिजो मृत्यु भएका शेख माहिरुद्दिनको शवसहित आज रौतहट जिल्ला प्रशासनअगाडि प्रदर्शन गरिएको छ ।
आइन्स्टाइन, काठमाडौं, मधेस र भारत
संविधान घोषणा हुनुअघि नै देशको एउटा भाग अशान्त भयो, घोषणा हुने बित्तिकै भारतले नाकाबन्दी लगायो । .....

माओवादीको दस वर्ष लामो हिंसात्मक गतिविधिमा पनि भोग्नु नपरेको पीडा, अभाव र मानवीय सङ्कट अहिले नेपालले भोगिरहेको छ ।

तर साउन ३१ गतेदेखि सुरु भएको मधेस आन्दोलनलाई अन्त्य गर्ने ठोस प्रयास भएकै छैन । आन्दोलनकारीसँग विश्वासको सम्बन्ध बनाएर राष्ट्रिय एकता र समुन्नतिको साझा मिलनबिन्दुमा पुग्ने सट्टा अशक्त भइसकेको वाक्चातुर्य दोहोर्‍याउने स्वभाव तथा उत्तेजक बनाउने राज्यको बोली र व्यवहारले दूरी घट्न दिएको छैन । अब आन्दोलन अराजकतातिर मोडिन थालेको छ । ......

विखण्डनको विषालु बिरुवा उम्रन थालेको छ

...... अहिले सबैको मुखमा तीनवटा प्रश्नहरू छन् : मधेसको आन्दोलन कहिले रोकिन्छ ? भारतीय नाकाबन्दी कहिले हट्छ ? आम जनताको चिसो चुल्हो कहिलेदेखि बल्न थाल्छ ? ...... महाभूकम्पले ल्याएको विपत्ति र नाकाबन्दीले सुरु गरेको सकसलाई नेपाली कांग्रेस नेतृत्वको सरकारले असरल्ल अवस्थामा छाडेको थियो । राजनीतिक, कूटनीतिक र शासकीय सबै मोर्चाहरूमा कोइराला नेतृत्वको सरकार असफल तथा विपत्ति सम्हाल्न असक्षम भयो । ...... महाभूकम्पको मारमा पर्ने बित्तिकै नेपालप्रति विश्व समुदायले स्वस्फुर्त रूपमा देखाएको सहयोगको चाहनाले नवनिर्माण र पुनर्निर्माणको लागि बनेको उपयुक्त संवेगलाई ‘नगदै चाहिन्छ’ भन्ने भ्रष्टाचारमुखी सर्त तेर्साएर कोइराला सरकारले गुमायो । तर नेकपा एमाले नेतृत्वको सरकार पनि जनताको अपेक्षाप्रति गम्भीर देखिएन, पछिल्लो सरकारका भूलहरू सुधार्ने सट्टा त्रुटिहरू थप्ने गल्ती हुनथाल्यो ।

देशको बिग्रँदो परिस्थिति र आम जनताको छट्पटीप्रति राज्य संवेदनशील देखिएन ।

...... सहमतिमा किन विलम्ब भएको भनेर पछिल्लो साता मधेसी मोर्चाका तीनमध्ये दुई प्रमुख नेताहरूलाई सोध्दा मैले पाएको जवाफ थियो, ‘तीनवटै प्रमुख पार्टीका नेताहरूमा हाम्रो पत्यार छैन ।’ ......

आन्दोलन अराजकतावादीहरूको पकडमा जान नदिनमात्रै वार्ताको लागि वार्ता भइरहेको

...... दसैं र तिहारमा धैर्य गरेर बसेका आमजनता लम्बिएको नाकाबन्दीसँगै सुरु भएको कालोबजारको निर्दयी जाँतोमा खुलेआम पिसिन थालेका छन् । एकातिर भूकम्प पीडितहरूका लागि आएको करिब ५ अर्ब डलर उपयोग नै हुनसकेको छैन, अर्कोतिर सरकारी कबुल बमोजिम जाडोमा न्यानो लुगा किन्न जनही १० हजार रुपैयाँ निमुखाहरूको हातमा पर्नसकेको छैन । .......

सिन्धुपाल्चोकको माडखामा फल्याक ओढ्ने, खुला ढोकाबाट आउने हावा एउटा गुन्द्रीले छेक्ने, अर्को कहिले ओढ्ने कहिले बिछ्याउने गरेर ६० वर्षका दम्पती बाँच्ने प्रयास गर्दैछन् । १४ जिल्लाका साढे चार लाख भूकम्प पीडितहरू भोकभोकै परेको खबर राष्ट्रिय दैनिकहरूमा प्रकाशित भएपछि पनि सरकारको ध्यानाकर्षित भएको छैन । १५ लाख बालबालिकाको जीवन जोखिममा परेको चेतावनी युनिसेफले दिएको दुई महिना बित्दा पनि सुधार भएको छैन । संयुक्त राष्ट्रसंघले भूकम्प पीडित पहाड र हिमाली भेगका दुई लाख जनताको स्वास्थ्य जोखिममा परेको चेतावनी दिएको पनि एक महिनाभन्दा बढी भइसकेको छ ।

....... युरोपियन युनियनले सहयोग रकम सदुपयोग गर्ने ‘मोडालिटी’मा एक महिनाभित्र सम्झौता नभए साढे १४ अर्ब रुपैयाँको सहयोग रकम फिर्ता लैजाने चेतावनी ८ मंसिरमै दिएको थियो । तर यसलाई पनि सरकारले वास्ता गरेन । चिसोले भूकम्प पीडितहरू मरेको खबर रोजै आउन थालेको छ । दक्षिणी धादिङका असहाय, खपिनसक्ने जाडोले कठ्यांग्रिएका चेपाङहरूले प्रधानमन्त्री, कांग्रेस र एमाओवादी अध्यक्षहरूलाई राहत सामग्री पठाएर कठोर व्यङ्ग गर्दा पनि सत्ताको मात लागेर निदाएको विवेकलाई ब्यँुझाउन सकेनन् ।

लाग्छ– नेपालमा मानवीय संवेदनशीलताको मृत्यु भइसकेको छ ।

....... पछिल्लो महिना अमेरिका, भारत, चीन लगायत १५० सरकार प्रमुखहरूले भाग लिएको १९५ देशहरू सम्मिलित मौसम परिवर्तन सम्बन्धी पेरिस सम्मेलन नाकाबन्दी भोगिरहेको नेपालको राजनीतिक र कूटनीतिक क्षमताको परीक्षण थियो । ग्यासको अभावमा चुल्हो बाल्न नेपालीहरू दाउरा बाल्न बाध्य भएका,

वन मन्त्रालयको मौज्दातमा भएको ३४ लाख केजी दाउरा ६ सातामा सकिएको

अवस्था सम्मेलनलाई बताउनुपथ्र्यो । ...... अहिलेसम्म जोगाएर राखेको सामुदायिक वनसमेत नाकाबन्दी जारी रहेको अवस्थामा दाउराको लागि काट्न बाध्य हुनुपर्ने र यसबाट दक्षिण एसियाकै ‘इकोसिष्टम’मा दुष्प्रभाव पर्ने कुरा पेरिस सम्मेलनलाई सम्झाउनुपथ्र्यो । यसका साथै उत्तरी भारतको ‘इकोलोजिकल’ सुरक्षा दिने नेपालको वन मासियो भने भारतीय संसदको गणित निर्णय गर्ने विहार र उत्तर प्रदेशको लागि महाप्रलय आउने, भारतको आर्थिक प्रगतिको गति सुस्त हुने, माल्दिभ्सको अस्तित्व खतरामा पर्ने तथ्य विश्व समुदायलाई साक्षी राखेर प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई नेपालले बताउनुपथ्र्यो, तर मौका खेर गयो ......

प्रधानमन्त्री ओलीले कात्तिक २२ गते ‘नाकाबन्दी केही दिनमा नै अन्त्य हुने संकेत आएको’ बताएर दसैंजस्तै तिहार दु:खद नहुने आशा जगाउनुभएको दोस्रो दिनमै भारतीय राजदूतले यो दाबीलाई ‘बेकम्मा’ कुरा भनेका थिए

........ कूटनीतिक भाषामा यसको अर्थ नाकाबन्दी हटाउने सर्त पुरा भइसकेको छैन अथवा स्वयम् भगवान पनि इच्छुक छैनन् अथवा गुढ कुरा अरु नै छ भन्ने लाग्छ ......

‘आमचुनाव हुनुमात्रै प्रजातन्त्रको लागि यथेष्ट हुँदैन । नेपाल असफल राष्ट्र बन्ने खतरामा छ । यसैले निक्कै ढिलो हुनुअघि नै एउटा निधो गर्नैपर्छ– के प्रजातान्त्रिक संक्रमण कम्युनिष्टहरूको प्रभुत्वमा सम्भव हुन्छ ?’

...... जुन सोच र व्यवहारले समस्या खडा भयो, त्यसैले समाधान निकाल्न सक्दैन ।
प्रधानमन्त्री फागुनभित्रै भारत र चीन जाने
तयारी बैठकहरू लगातार गरिँदै
भारतीय विदेश मन्त्रालयकाे नर्थ डेस्क काठमाडाैंंमा
ओलीले आगामी १० साता (अढाइ महिना) भित्रै दुवै छिमेकी मुलुकको भ्रमण गर्ने गरी तयारी अघि बढाएका छन् ...... फागुन पहिलो साताभित्र भारत भ्रमण गरिसक्ने र त्यसै महिना तेस्रो साता चीन जाने तयारी भइरहेको ..... वीरगन्ज नाका नखुलेसम्म भारत भ्रमण नगर्ने अडानमा रहेका प्रधानमन्त्री फागुनमा भारत जाने योजना रहेको, तर नाका खुल्न ढिला गरिएमा पहिले चीन जाने विकल्प खुला नै राखिएको ..... ‘भ्रमणअगाडि विविध दुईपक्षीय बैठकहरू लगातार हुनेछन् अनि मात्र भ्रमणमा जाने तयारी छ । ..... यद्यपि फ्रान्सका राष्ट्रपति फ्राँस्वा ओलान्डको प्रमुख आतिथ्य रहने भारतको गणतन्त्र दिवस (जनवरी २६) समारोहपश्चात् मात्र ओलीको दिल्ली भ्रमण सम्भव हुने स्रोतको भनाइ छ । .....

‘भ्रमणको बारेमा अनौपचारिक छलफल भएको होला, कूटनीतिक च्यानलबाट औपचारिक रूपमा अघि बढेको छैन । आन्तरिक समस्या समाधान हुने भएपछि तिथिमितिबारे छलफल होला तर निश्चित नभएसम्म कसरी भन्नु’

....... ठाकुरले नेपालमा भारतविरोधी भावना बढेकोमा चिन्ता व्यक्त गरेका थिए ।
चर्चामा कांग्रेस अधिवेशन
संवैधानिक बाध्यता नभएको भए नेपाली कांग्रेसको संस्थापन पक्षले फागुनमा हुन लागेको महाधिवेशनलाई अझै पछि धकेल्ने थियो होला । ...... गिरिजाप्रसाद कोइरालाको समयदेखि नै पार्टीको आन्तरिक राजनीति र आफ्नो ढंगको गुट निर्माणमा सक्रिय रहेका सभापति सुशील कोइरालाको उम्मेदवारी उनको प्रभावशाली, कार्यकुशल र विवेकशील निर्णय क्षमताका आधारमा होइन, सधैं संस्थापन पक्ष थेग्दै आएको कोइराला–परिवारसँग वैकल्पिक उम्मेदवारको अभाव भएर हो । ...... कोइराला परिवारभित्र अहिले तीन प्रमुख व्यक्तित्वले कांग्रेसको नेतृत्व लिने आकांक्षा राखेको देखिन्छ– शशांक कोइराला, सुजाता कोइराला र शेखर कोइराला । बीपी कोइरालाका कनिष्ठ सुपुत्र शशांक कोइरालाप्रति बीपीपुत्र भएकैले कांग्रेसका सामान्य कार्यकर्तामा भावनात्मक लगाव देखिन्छ । ..... गिरिजाप्रसादकी सुपुत्री सुजाता कांग्रेस सभापति पदका लागि अर्की महत्त्वाकांक्षी नेतृ हुन् । तर, यिनमा आफ्नो पिताको राजनीतिक उत्तराधिकारबाहेक अन्य राजनीतिक गुण देख्न पाइएको छैन ......

आफ्नो ढ्वाङ शैलीका कारण उनले प्रसिद्धिभन्दा बदनामी धेरै कमाएकी छन् । नेपाली कांग्रेसमा उनको शैली पछ्याएर राजनीति गर्नेहरूको कमी छैन ।

...... विरासतको राजनीतिमा न त समन्वय हुन्छ, न सौहार्दपूर्ण सम्बन्ध । यस्तो राजनीति व्यक्तिको व्यक्तित्व र नेतृत्व क्षमतामा मात्र निर्भर रहँदैन । शेखरका हकमा यही कुरा लागू हुन्छ । ..... यसैकारण, नेपाली कांग्रेसको पारिवारिक राजनीतिको लगाम एकपटक फेरि वर्तमान सभापति सुशीलकै हातमा पर्ने निश्चित मानिएको हो । उनी स्वयंको चाहना पनि यही नै हो । .... रामचन्द्र पौडेल वा उनीजस्तै कोइराला परिवारको अस्तित्वप्रति सचेत र इमानदार गैरपारिवारिक व्यक्तिका हातमा कांग्रेस नेतृत्वको हस्तान्तरण कोइराला परिवारका लागि मान्य हुने देखिँदैन ..... उनको नेतृत्वमा संविधान बने पनि त्यसको कार्यान्वयनमा उत्पन्न जटिलता, भुईंचालो–पीडितको उद्धारमा भएको ढिलाइ, पुन:निर्माण आयोग गठन गरेर पनि त्यसलाई वैधानिक हैसियतमा पुर्‍याउनमा भएको हेलचेक्रयाइँ, सरकार र पार्टीबीच समन्वय अभाव, अधिकांश समय राजनीतिक वार्तालाई अनिर्णायक अवस्थामा अल्झाएर समस्या समाधानका लागि प्रयत्न नगर्ने प्रवृत्तिका लागि उनी आलोचित छन् । ...... चढ्दो वृद्धावस्था, विषम प्रकृतिको रोगले पीडित शरीर र चिन्तनको साँघुरो दायराले पनि उनीप्रति भरोसा गर्ने अवस्था देखेका छैनन् कांग्रेसीले । ..... पार्टीभित्र पौडेलको लोकप्रियता भावनात्मक हो, चुनावमा जसको खासै प्राविधिक मूल्य हुँदैन ..... दुईपटक सभापतिमा पराजित देउवाले यसपटकको उम्मेदवारीलाई प्रतिष्ठाको विषय बनाएका छन् । ...... सभापति सुशील कोइरालाले लामो समयसम्म पार्टी र सरकारको नेतृत्व गरेर पनि पार्टीको सांगठनिक स्वरूप लथालिंग पारेको, देश र जनताका पक्षमा उल्लेखनीय योगदान दिन नसकेको, संविधान निर्माणमा पार्टीको सहमति नखोजेको, पार्टीको भन्दा आफ्नै गुटको हितमा लिप्त रहेको आरोप खेपिरहेका छन् । ...... उनको कथित स्वच्छ व्यक्तित्वमा धब्बा लागिसकेको छ । जिल्ला संगठनहरूमा पनि संस्थापन पक्ष त्यति अगाडि देखिएको छैन । भ्रातृसंगठनहरूमा संस्थापन पक्षले आफ्नो पकड गुमाइसकेको छ । यथास्थितिमा सुशील कोइरालाको सभापति पदमा विजय त्यति सहज देखिँदैन । ......

कांग्रेसभित्र देउवाको छवि निर्णायक क्षमता भएको, हक्की र कार्यकर्ताको संरक्षण गर्ने नेताका रूपमा स्थापित छ ।

..... संगठन विस्तारमा तुलनात्मक रूपले अहिले देउवा अगाडि देखिएका छन् । सुदूर, मध्य र पूर्वका पहाडी जिल्लामा उनको संगठनात्मक स्थिति बलियो बन्दै गएको देखिन्छ ..... मधेस–तराई र कैलाली–कञ्चनपुरका बारेमा देउवाका हालका विचार विवादास्पद रहेको ..... तराई–मधेसका सप्तरी र सर्लाहीजस्ता देउवाको वर्चस्व रहेका जिल्लामा उनको पक्षको विचारको स्पष्टता जरुरी छ । विगत महाधिवेशनमा सर्लाही जिल्लाबाट देउवाका पक्षमा ३४ र उनका सहयोगी विमलेन्द्र निधिका पक्षमा ४० मत परेको थियो । मधेसको कांग्रेस राजनीतिमा यो निकै महत्त्वपूर्ण तरंग थियो । ...... मधेसकै सिरहा जिल्लामा देउवा समूहको अवस्था तुलनात्मक रूपले राम्रै छ । देउवा समर्थकका रूपमा परिचित कांग्रेसका बौद्धिक नेता प्रदीप गिरिको राम्रो पकडमा रहेको यो जिल्लामा स्वयं गिरि मतदाताको पहुँचबाहिर छन् । .....

देशका लागि नयाँ संविधान जारी भएको यो समय अत्यन्त खराब छ ।

..... संविधान कार्यान्वयन हुन सकेको छैन । एकातिर, मधेस आन्दोलन र त्योसँग जोडिएको नाका अवरोधले समग्र देशलाई आर्थिक रूपले क्षतविक्षत तुल्याएको छ । अर्कातिर, भुईंचालोले ध्वस्त बनाएको देशका भूभागको अवस्था अत्यन्त कारुणिक छ । ..... सरकारले राहत देला र घर बनाउँला भन्ने आसैआसमा जस्तापाताले बनेको छाप्रोमा जीवन गुजारिरहेका भुईंचालोपीडितहरू चिसोले कठ्यांग्रिएर मर्न थालेका छन् । सरकारमा मानवीय संवेदना रत्तिभर देखिएको छैन । उसले नागरिकका मनमा जीवनप्रति कुनै आशा र अनुराग जगाउन सकेको छैन । ..... जनताको कल्याणको कामना गर्दै देशका प्रथम नागरिक महामहिम राष्ट्रपति नै श्रीपशुपतिनाथको पूजाअर्चनामा लागेको यो समयमा उहाँको सरकारको कुरै के गर्नु र ? ..... कुनै पनि आशा नबचेपछि मानिस अन्तत: ईश्वरको शरणमा जान्छ ।
कांग्रेसमा को ?
पहिलो संविधानसभा जीवितै छँदा एकपटक एउटा कार्यक्रममा नेपाली कांग्रेसका नेता प्रदीप गिरीले भनेको सम्झन्छु, ‘कांग्रेस धेरै ठूलो पार्टी हो, यसले चुनावमात्रै त हारेको हो । हुनलाई कांग्रेस धेरै ठूलो पार्टी हो ।’ ...... अरु कोही कांग्रेसको नेता नजन्मेजस्तो पार्टीको बागडोर कोइरालाकै हातमा हुनुपर्ने, रामचन्द्र पौडेल र शेरबहादुर देउवा आजीवन त्यहीं, आस गरेर झुन्डिरहने । एकसेएक आसलाग्दा युवा त्यहीं बुढिने र आफैं बूढा भएर फेरि रुँगेर बस्ने, ढुकेर बस्ने † तर कोइराला जस्तासुकै हुन्, ती चाहे सुशील कोइरालाजस्तै किन नहुन्, नेतृत्व कोइरालालाई नै चाहिने, कार्यकर्तालाई पनि घुमाइफिराइ कोइरालै नभई नहुने । ....... देशमा दरबार नभए पनि दरबारिया अत्तरले मगमगाउँदो वामपन्थी गठबन्धनको सरकार छ । दरबारिया राष्ट्रवादको दुन्दुभी जताजतै सुन्न पाइन्छ, तर जनताको चुल्हो भने चिसिएको अवस्था छ । अर्थतन्त्रले घुँडा टेकेको र जनताको ढाड मर्किएको छ । बैसाख/जेठमा गएका ठूला भूकम्पका कारण गाँसबास खोसिएका मानिस चिसोमा कठ्यांग्रिएका छन्, चिसैका कारण कतिपयको मृत्यु भएको छ ।

मध्यपूर्वी (सप्तरीदेखि पर्सासम्मको क्षेत्र) र यसका अलावा तराईमै एकाध अपवादबाहेक देशमा कुनै उल्लेख्य बाधा—विरोध थिएन र छैन । तैपनि देशै अशान्त, अभावले आक्रान्त छ ।

...... गणतन्त्र ल्याउने मै हुँ भनेर कुर्लिने प्रचण्ड नामले (प्र)ख्यात पुष्पकमल दाहालको अनुहार यतिखेर थापा, थापाजस्तो देखिन थालेको छ । एमालेको जनताको बहुदलीय जनवादको गति त झन् कालोबजारबाट त के, डिलरबाटै किनेका सिलिन्डरमा ग्यासका तौलको भरोसा नभएजस्तै र कहिलेकाहीं त्यहाँ ग्यासका ठाउँमा लेदो भेटिएजस्तै दुर्गतिपूर्ण हुनपुगेको छ । हो, नाकाबन्दी भयो, भोगिँदैछ । तर नाकाबन्दीमा सरकार मूकदर्शक भएर बस्नुपर्छ,

इन्धनका डिपोका डिपोलाई कालोबजारीमा संलग्न हुन छुट दिइन्छ

भन्ने थाहा थिएन ।

अन्नपातको पनि केही मौज्दात त थियो होला, सुरुमै बजारभाउ एक्कासी अकासिनुपर्ने त थिएन । तर नाकाबन्दीको ‘न’ सुन्नासाथ बजारमा अभाव सिर्जना गर्ने व्यापारी सरकारले नचिन्नु भनेको त, कि त्यो सरकार त्यस्ता चोर व्यपारीसित मिलेको हुनुपर्छ, अन्यथा नालायक हो भनेर बुझ्नुपर्ने हुन्छ ।

...... कांग्रेसजन .. उनीहरू अझै कोइराला वंशसत्ताप्रति समर्पित छन् .... वंशसत्ताप्रति समर्पित हुनु भनेको देशमा उहिल्यै दासप्रथा उन्मूलन भएर के भो, एकखालको दासत्व नै हो । वंशसत्ता भनेकै राजतन्त्र हो र त्यसमा आबद्ध सदस्यहरू एउटा कथित विशिष्ट वंश अन्तर्गत शासित रैती । राजतन्त्रमा एउटै वंशबाट राजउत्तराधिकारी चयन भएजस्तै पार्टी पनि यदि वंश विशेषकै आधारमा चल्छ भने त्यो पनि प्रकारान्तरमा राजतन्त्र नै हो ......

पछिल्ला परिवर्तनमा कांग्रेस कति ढिलोगरी र सकसमा परेर गणतन्त्रका लागि राजी भयो, त्यही प्रकरण सम्झे हुन्छ । त्यसैगरी संघीयता

त लोकतन्त्रकै, आफूलाई लोकतान्त्रिक दल भन्नेकै परियोजना ...... दोस्रो संविधानसभाले पनि दलहरूले आफैं तोकेको ८ माघको म्याद गुजार्‍यो, त्यतिखेर को थिए प्रधानमन्त्री ? बैसाख, जेठका विनाशकारी भूकम्प, उद्धार कार्य र राहत वितरणको अनियमितताले गर्दा अझै लाखौं मानिसमा तिक्तता छ । भूकम्पकै मौका छोपेर दलहरूबीच संविधान ल्याउने सहमति भयो । अहिलेसम्म चलिरहेको अमानवीयताको शृङखलाको प्रारम्भ उतिखेरै त भएको हो । ...... अझ संविधान ल्याउन ३ असोज नै किन रोजियो, यसको यथार्थ कसैबाट लुकेको छैन । ५ असोजमा कांग्रेसले आफ्नो बाह्रौं महाधिवेशनपछिको ५ वर्ष पुरा गर्दै थियो, त्यसो हुँदा तत्कालीन अन्तरिम संविधानमा गरिएको व्यवस्थाअनुसार कांग्रेसको वैधता नै समाप्त हुनेवाला थियो । त्यसैलाई छल्न ३ असोजमा संविधान जारी गरिएको हो । यो हदको आफ्नो गैरजिम्मेवार नेतृत्वका बाबजुद आफ्नै पालामा संविधान आएको जश लिन खोज्नु वास्तवमै उदेकलाग्दो कथन हो । .....

देश अत्यन्त विषम र चुनौतीपूर्ण अवस्थामा छ, छट्पटी सर्वत्र छ । तन्नेरी पुस्ताका धेरैजसोले देशमा आफ्नो भविष्य देख्न छाडेका छन् ।

.... भारतीय नाकाबन्दीका कारण प्रत्येक अनुहार अवशादग्रस्त (डिप्रेस्ड) देखिन्छ । संविधान आएपछि देश निरापद हुन्छ, प्रगतिपथमा लम्किन्छ भनेर सोचिएको थियो भने यसबीच त्यो सर्वथा भ्रमपूर्ण रहेछ भन्ने संदेश प्रवाहित भएको छ ।




Nepal: Treason charges against 3 for referendum on independent Madhes
Sudipraj Kushwaha (26), Chandeshwar Mahato (60) and Bishnudev Chaudhary (35) are members of the Alliance for Independent Madhes (AIM), which seeks the separation of the region from Nepal to form an independent nation. .... They were arrested last week from Siraha district for being involved in “anti-national activities”. State-run Rastriya Samachar Samiti quoted police official Shyam Gyawali as saying that a case had been filed against them in a local court..... A statement issued by AIM on Monday said the activists were arrested while holding a “mock referendum” and brought to Kathmandu....... The group is led by CK Raut, a PhD from Cambridge University who returned from the US in 2011. He has been arrested several times in the past two years on charges of sedition...... Raut and his followers maintain they conduct their protests in a non-violent manner. The AIM has been conducting training programmes for its cadres and holding a referendum on Madhes in recent weeks.

प्रचंड को मार्मिक कथन: एकतर्फी नाकाबंदी हटाउने बारे



नाका खुलाए मधेसी नेता ‘राष्ट्रिय नेता’ : दाहाल
एमाओवादीको २ नं प्रदेश समितिको गौरीडाँडामा सुरु भएको दुई दिने पहिलो बैठक उद्‍घाटनका लागि सोमबार वर्दिवास आएका दाहालले एकलौटीरुपमा नाका छाडिदिए मोर्चाको लोकप्रियता बढ्ने उदाहरण दिए । र, मधेसी आन्दोलनले पनि सहज निकास पाउने उनले दाबी गरे । ...... दाहालले युद्धकालमा तीन महिने युद्धविराम गरेकै कारण माओवादीको उचाई बढेको स्मरण गर्दै १२ बुँदे समझदारीको जग पनि त्यही युद्धविराम भएको बताए । ‘र, अमेरिका पुगेका राजा ज्ञानेन्द्रले पनि संयुक्त राष्ट्र संघको सम्मेलनमा भाग लिन पाएनन्,’ उनले भने । ..... ‘मधेसी दलका नेतालाई मैले यही उदाहरण दिएर एकलौटीरुपमा नाका छाडिदिन आग्रह गर्दै आएको छु,’ उनले भने, ‘यसले मधेसी, पहाडी सवैतिरका जनताबाट सम्मान पाउनुका साथै मधेसी नेताले राष्ट्रिय नेता बन्ने छन् ।’ ..... दाहालले मधेसी मोर्चासँगको बार्ता सकरात्मकरुपमा अघि बढेकोले २/३ दिनभित्रै सहमति निस्कने दाबी गरे । उनले मधेसी मोर्चा पनि विगतको तुलनामा लचकतासाथ प्रस्तुत भएकाले छिट्टै सहमति हुने विश्वास व्यक्त गरे ।...... ‘अहिले मोर्चाले उठाएको जस्तो देखिएका पहिचान, अधिकार, संघीयता, गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता, समानुपातिक समावेशी जस्ता मुद्दालाई जनताबीचमा स्थापित गर्ने हामी (एमाओवादी) हौं,’ दाहालले भने, ‘यसलाई कार्यान्वयन गराउने बढी जिम्मेवारी पनि एमाओवादीको भएकोले मोर्चाको माग पुरा गराउन हामी गम्भीतासाथ लागेका छौं ।’

प्रचंड को मार्मिक कथन: एकतर्फी नाकाबंदी हटाउने बारे

मलाई यस कथन ले एक छिन सोच्न बाध्य गरेको छ। किनभने माओवादी ले एकतर्फी युद्ध विराम गर्नु पर्छ भनेर त्यति बेला सन २००५ मा सबैभन्दा चर्को स्वर मा कराएको आवाज मेरो थियो। त्यो यसै ब्लॉग को आर्काइव मा गएर हेर्न सकिन्छ। किनभने माओवादी मा थियो राजाले युद्ध विराम गरे पो हामीले गर्ने, हामी कमजोर हो र हामीले आफु मात्र युद्ध विराम गर्ने? मैले तर्क राखें, दुबै ले एकै चोटि युद्ध विराम गरे दुबै पक्ष जित्छ। माओवादी ले एकतर्फी युद्ध विराम गरे माओवादी जित्छ र राजा हार्छ र हार्यो पनि।

पहाडका जनताले दुक्ख पाउन, भात पकाउन गार्हो होस् भन्ने उद्देस्य यस आंदोलन को हुँदै होइन। बरु प्रचंड ले प्राइवेट मा मात्र भन्ने गरेको कुरा यसरी सार्वजनिक गर्दा राम्रो काम गरे। यस बारे म खुला दिल ले विचार गर्छु।

मलाई सन २००५ को झल्झली सम्झना आयो। बड़ो क्राइसिस अवस्था पो थियो त्यो। शीत युद्ध को अवसान पछि को दुनिया कै नंबर वन अल्ट्रा लेफ्ट ग्रुप को रुपमा थियो नेपाल को माओवादी। यसलाई भौतिक रुपले सिध्याउने बाहेक अर्को उपाय छैन भन्ने त्यति बेलाको अमेरिकी इस्टैब्लिशमेंट को दरो विचार थियो। यो वायरस को एंटीबायोटिक यो भनेर भन्थे। त्यति बेला, होइन शान्ति वार्ता गर्नु पर्छ यिनी सँग भनेर भन्न गार्हो। यिनी ले बन्दुक समर्पण गर्नु अगाडि यिनी सँग अलायन्स बनाउनु पर्छ भन्नु त बड़ो बहादुरी को काम थियो। फेरि यो त माओवादी को sympathizer पो रहेछ भन्ने पर्न सक्ने डर। के को sympathizer हुनु? ग्राउंड को तथ्यगत विश्लेषण गरेर बल्ल त्यो निष्कर्ष मा पुगेको म।

अहिले को अवस्था मा पनि म भन्छु प्रचंड लाई ----- हिंसा र एकदल त सधैं का लागि बाई बाई भैसक्यो। तर चुनावी प्रतिस्प्रधा को बाटो सत्ता मा पुग्ने र गरीब जनता को जीवनस्तर उकास्ने के छ तपाइँ को कार्यक्रम? म समाजवादी होइन, मैले त्यो कुरा बड़ो ईमान्दारी का साथ भन्दै आएको छु। तर गरीब जनता को प्रति व्यक्ति आय, वार्षिक आय, जुन कि नाप्न सक्ने कंक्रीट कुरा हो, त्यो ड्रामेटिक किसिमले उकास्ने के छ तपाइँ का कार्यक्रम? के हो बाटो? तपाइँ को आइडियोलॉजी तपाइँ लाई सलाम। हाम्रो आइडियोलॉजी नमिल्ला। नमिल्ला त के, नमिलेको मैले ईमान्दारी पुर्वक भन्दै छु। तर यदि तपाइँ को र मेरो लक्ष्य एउटै हो, तपाइँ पनि र म पनि नेपालका गरीब जनता को जीवनस्तर उकास्ने प्रयासमा हो भने हामी ले वैचारिक प्रतिस्प्रधा गरौं। मंजिल एक और राही दो फिर प्यार कैसे न हो भने जस्तो बरु सहकार्य हुन सक्छ। बाबुराम, प्रचंड, मधेसी मोर्चा फेरि सब एक ठाउँ आउन सक्छन।

रह्यो अहिले आंदोलन को सन्दर्भ। प्रचंड को यस विचार बारे म पहिला मनन गर्छु। अनि फेरि लेख्छु। यो आदरपूर्वक मनन गर्नु पर्ने विचार हो। किनभने प्रचंड ले २००५ मा बड़ो साहसिक कदम चाले जसले देशमा शांति को मार्ग प्रशस्त गर्यो। शांति, गणतंत्र र संविधान सभा।

मधेसका संघर्ष भारत का अपना संघर्ष है
E for Education, E for Entrepreneurship, E for Energy
Barack Obama: George Washington
आर्थिक क्रांतिका पाँच पाण्डव: सुशासन, शिक्षा, स्वास्थ्य, संरचना, (उद्योगव्यापार) सुलभता
सुशासन, शिक्षा, स्वास्थ्य, संरचना, बिजनेस के लिए आधार

Sunday, January 03, 2016

In The News (2)

अाज संसदका सभामुख अाेनसरी घ्रर्तीले अाफु मधेसी मोर्चाको परामर्श मै संविधान संशोधन विधेयकलार्इ संसदको कारवाहीमा अगाडी बढा...

Posted by Jay Prakash Gupta on Sunday, January 3, 2016

१९ गते आज बुटबल में आमसभा सम्पन्न हुई । आदिवासी जनजाति के हजारौं लोगों ने मधेश आन्दोलन के जायज मांगों के प्रति एकवध्दता ...

Posted by Brikhesh Chandra Lal on Sunday, January 3, 2016

रौतहटमा प्रहरीको गोलीले घाईते मैनुद्दीन ओस्ता हजाम आज उपचारको क्रममा शहिद....आन्दोलनको क्रममा असोज २७ गते रौतहटको गौरम...

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, January 3, 2016

An old and inaccurate map of Nepaul (from 1804) inclulding Catmandoo.Coconah = KhokanaBannyapoor = BandipurGorcah =...

Posted by Kanak Mani Dixit on Saturday, January 2, 2016

चिनका रास्ट्रपती सी आउने भएछन् । अब भारतका हि लाईपनि बोलाएर वी ले सामुहिक डिस्कस गर्दा दिस/दयाट दुबै ठिक हुन्छ ।

Posted by Manoj Gajurel on Saturday, January 2, 2016

MRI गरिंदै.....नेपाल सरकारको हत्या प्रयास बाट घाईते हुनुभएको सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष श्री राजेन्द्र महतोको दिल्लीमा MRI गरिंदै

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, January 2, 2016

Bhaskar Gautam reviews Battles/Ganatantra Ko Sangarsha. I think he really gets the book - and understands why writing is deeply political, and one ought not to expect neutrality. Thank you for this kind review.

Posted by Prashant Jha on Sunday, January 3, 2016

पूर्व लडाकु नयाँ शक्तिमा किन? http://setopati.com/raajneeti/39038/

Posted by Dr. Baburam Bhattarai on Saturday, January 2, 2016

बैकल्पिक उर्जा प्रदर्शनीमा गजब भयो ।अाधुनिक भूष, ब्रिकेटका चुल्हो, सोलार लालटेन अादि त छन नै। करिब ५० मेगावाटको सोलार वि...

Posted by Subodh Raj Pyakurel on Saturday, January 2, 2016

DO NOT take Madheshi issue lightly thinking the current movement has slowed down..it could lead to separatist movement if not addressed NOW!

Posted by Kosmos Biswokarma on Saturday, January 2, 2016

महोत्तरीमा शहिदहरू आत्माको शान्ती र सद्भभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष राजेन्द्र महतो लगाएत आन्दोलनमा धाईते भएका समपुण आन्दोलनकारीहरूको सिघ्र स्वास्थ्य लाभ को लागी प्रथना सभा ।

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, January 2, 2016

In The News (1)

सदभावना पार्टीद्वारा अलग्गै आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक
०७२ सालभित्रै नयाँ शक्ति पार्टी बन्छ : भट्टराई
एमालेका वरिष्ठ नेताहरुले नै गरे सरकारको आलोचना
महतोको मेदान्तमा मेडिकल परीक्षण जारी
उनको थप स्वास्थ्य परीक्षण जरुरी रहेको भन्दै सद्भावना पार्टीको पहलमा शुक्रबार अपरान्ह दिल्ली ल्याइएको हो ।
बाँडेरै सकियो ५० करोड
भूकम्पपछिको राहतमा अनियमितता
सीमांकन हेरफेर एक महिनामा टुंग्याउने नयाँ प्रस्ताव
मोर्चाले उठायो संयन्त्रको क्षेत्राधिकारबारे प्रश्न



आज सहमति नभए मोर्चाको आसय अनुसार परिमार्जन गरी अघि बढ्छौं : दाहाल वार्ताको लागि दाहालले फोनबाटै डाके उपेन्द्रलाई
संवाददाताहरुले राजेन्द्र महत्तो त दिल्लीमा छन् नि भन्ने प्रश्नमा अध्यक्ष दाहालले भने, ‘महन्थ जी, उपेन्द्र जीसँग कुरा मिलेपछि आन्दोलन सकिन्छ जस्तो लाग्छ । राजेन्द्र राजी दिल्लीमा भएर केही फरक पर्दैन भन्ने लाग्छ तर यदि कसैले निहुँ नै खोज्छन् भने मधेसका जनताले बुझ्छन् तर हामीलाई त्यस्ता अवस्था आउँछ जस्तो लाग्दैन ।’ ..... आज सहमति भएन भने सविधानको संशोधन प्रस्ताव के हुन्छ भन्ने संवाददाताहरुको प्रश्नमा अध्यक्ष दाहालले भने, ‘सकेसम्म मधेसी दलसँग समझदारी बनाउने हो । यदि उहाँहरुसँग सहमति हुन सकेन भने उहाँहरुको आसय अनुसार प्रस्तावमा परिमार्जन गरी पारित हुन्छ । आजबाट प्रक्रिया अघि बढ्छ । सैद्धान्तिक छलफल टुङगिएपछि पनि ७२ घण्टा रहन्छ त्यसबेलासम्म प्रयास गर्छौ ।’ ..... ‘इन्केस सहमति भइ हालेन भनेपनि उहाँहरुको आसय अनुसार संशोधन गरी पारित गर्छौं । संशोधन प्रस्ताव पारित भएपछि नाकाको अवरोध खुल्छ भन्ने विश्वास छ,’ उनले भने, ‘तिन महिनाका लागि राजनितिक सहमतिबाट सिमांकनको हेरफेर गर्ने भन्ने सहमति भएको छ । संशोधन प्रस्ताव पारित भएपछि नाका खुल्छ भन्ने विश्वास छ ।’
साझा धारणा बनाउन प्रमुख तीन दलको बैठक
सद्भावनाले वार्ता बहिष्कार गर्‍यो
तीन दल–मोर्चा वार्ता बिनानिष्कर्ष सकियो, बैठक ‘कर्मकाण्डी’: त्रिपाठी
तमलोपा उपाध्यक्ष हृदयेश त्रिपाठी सीमांकनका विषयमा मोर्चाको मागबारे तीन ठूला दलको अझै प्रष्ट धारणा नआउदा वार्ता ‘कर्मकाण्डी बन्न पुगेको’ आरोप लगाए । ...... ‘हामीले ११ बुदे मागका बारेमा उहाँहरुको प्रष्ट धारणा माग्यौं, तर आजको वार्तामा पनि उही पुरानै कुरा दोहोरियो,’ त्रिपाठीले भने, ‘यो त कर्मकान्डी भयो ।’ ..... बैठकमा तीन दलका तर्फबाट प्रधानमन्त्री केपी ओली, कांग्रेस सभापति सुशील कोइराला र एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल कांग्रेस वरिष्ठ नेता शेरबहादुर देउवा उपस्थित रहे । ..... सद्भावनाले शनिबार पत्रकार सम्मेलन गर्दै छुट्टै आन्दोलनका कार्यक्रमसमेत घोषणा गरेको थियो । महासचिव सुमनले मधेसी मोर्चासँग आफ्नो दल रुष्ट भएको भनी सार्वजनिक समाचारहरु गलत भएको भन्दै मोर्चाकै कार्यक्रमलाई सघाउने गरी थप कार्यक्रम आएको प्रष्टीकरण दिए ।
मधेसी मोर्चाको माग पूरा गर्न सरकारले गर्‍यो कार्यदलको प्रस्ताव
मोर्चामा विवादः उपेन्द्र यादवविरुद्व खनिए लक्ष्मणलाल कर्ण
मधेशवादी दलहरु बीच निर्माण भएको मोर्चा आन्दोलनका लागि मात्र नभई दीघकालका लागि गठन गरिएको र यसलाई थप बलियो बनाउन अन्य मधेशवादी दललाई समिलित गरी महागठबन्धन निर्माणको तयारी भई रहेको बताए ।
मैले चिनेका बाबुराम : प्रचण्ड
एकतापछि मैले नै उदारतापूर्वक उहाँलाई जिल्ला कमिटीबाट एकैचोटी पोलिटब्युरोमा लैजाने प्रस्ताव गरेँ र बाबुरामजी जिल्ला कमिटीबाट पोलिटब्युरोमा पुग्नुभयो। त्यसयताको २५ वर्षसम्म निरन्तर हामी एउटै कमिटीमा रह्यौँ। र, यो अवधिमा मुख्य नेतृत्वको हैसियतले उहाँको भूमिकालाई कहिल्यै न्युनीकरण गरिनँ। ...... सशस्त्र ग्रामीण वर्गसंघर्ष वा जनयुद्धको तयारीलाई क्रान्तिको कार्यदिशा बनाउनुपर्छ भन्ने मेरो प्रस्ताव थियो भने अहिले सशस्त्र संघर्ष गर्ने बेला होइन, वैधानिक संघर्षमार्फत नै अघि बढ्नुपर्छ भन्ने मान्यता निर्मल लामाजीको थियो। ...... यो बहसमा बाबुरामजीको खासै प्रभावकारी भूमिका थिएन। उहाँ पार्टीभित्र त्यति स्थापित हुनुभएको थिएन। एउटा सीमित प्राज्ञिक घेराभित्रमात्र उहाँको प्रभाव थियो। तर पनि उहाँ सशस्त्र संघर्षको मेरो प्रस्तावको पक्षमा उभिनुभएको थियो। ..... जनयुद्धको यो सम्पूर्ण तयारीको पुरै श्रृंखलामा बाबुरामजीले कतै विमति राख्नुभएन। प्रत्येक निर्णयहरुमा उहाँको समर्थन रहिरह्यो। ..... पोलिटब्युरो र प्रमुख नेताहरु भूमिगत जानका निम्ति क्रमशः वैधानिक मोर्चाहरु छाड्दै जाने र भूमिगत जीवनको अभ्यास र तयारी गर्ने निर्णय भयो। ...... अस्वभाविक के भयो भने जनयुद्धको तयारीको सम्पूर्ण प्रक्रियामा सहभागी र समर्थन गरेको प्रमुख पात्र बाबुरामजीले जनयुद्ध घोषणाको पूर्व सन्ध्यामा अचानक पार्टीबाट बिदा लिएर दिल्ली जाने प्रस्ताव राख्नुभयो।

पिएचडीको थेसिस विकसित गर्ने सामान्य कुराको लागि

महान जनयुद्धको ऐतिहासिक घोषणालाई छाड्ने कुरालाई मैले स्वभाविक मान्न सकिनँ। ........ म त्यतिबेला कयौँ रात सुत्न सकिनँ। पोलिटब्युरोका अन्य कमरेडहरुसँग मैले गम्भीर छलफल चलाएँ। किरणजी, बादलजीहरुसँग पनि छलफल चलाएँ अब के गर्ने? हामीले गम्भीर ढंगले उहाँको मनोविज्ञान बुझ्यौँ। कारण खोज्दै जाँदा जनमोर्चाको अध्यक्षबाट हटाएर भूमिगत जाने केन्द्रीय कमिटीको निर्देशन उहाँलाई चित्त बुझेको रहेनछ। जहाँ भए पनि आफू एक नम्बरको ठाउँमा रहिरहनुपर्ने उहाँको महत्वकांक्षा ....... यतिधेरै चरम व्यक्तिवाद बाबुरामजीमा थियो ..... आवरणमा जे सैद्धान्तिक लेपन लगाउन खोजेपनि नेतृत्व केन्द्रिकरणपछि आफ्नो स्थान के हुने भन्ने चिन्ता उहाँमा बढी थियो। ...... आत्मकेन्द्रित व्यक्तिवादको विशेषतालाई उहाँले पुनः फुन्टिवाङको बैठकमा प्रस्तुत गर्नुभयो। ..... उहाँ आफूलाई लागेको कुरा पार्टी कमिटीमा राखेर बहस गर्नुभन्दा पहिला बाहिरी प्रचार गर्न बढी रमाउनुहुन्थ्यो। ...... बैठकमा उहाँको अराजक क्रियाकलापको तीब्र आलोचना भएपछि उहाँले केही छलफल नै नगरी मञ्चमै राजीनामा दिएर मञ्च छाड्ने कामसमेत गर्नुभयो। पार्टीभित्र असन्तुष्टिहरु आउँछन्, नेतृत्वले त्यसलाई मिलाएर लैजानुपर्छ भन्ने वोध बाबुरामजीले गरेको मैले कहिल्यै महसुस गर्न पाइनँ। उल्टो उहाँको असन्तुष्टि व्यवस्थापनमा नै पार्टी नेतृत्वको समय बर्बादी हुने गर्थ्यो। दश दिनसम्म चलेको यो बैठकमा कयौँ साथीहरु दिक्क भएर भो उहाँलाई छोडिदिउँ भन्ने तहसम्म पुग्नुभएको थियो। ..... थुप्रै मध्यमवर्गीय मानिसहरु जनवादी क्रान्तिको कालमा बाबुरामजीलाई हेरेर आकर्षित भएक थिए। त्यसैले उहाँलाई सकभर सँगै लिएर जानुपर्छ भन्ने मान्यता ..... ‘हिँड्दैछ, पाइला मेट्दैछ’ भन्ने नेपाली उखानलाई बाबुरामजीले अन्तरसंघर्षको क्रममा पटकपटक चरितार्थ गर्नुभएको छ। पार्टीले गरेको निर्णयप्रति सहमति जनाउने तर कार्यान्वयन गराउने बेलामा त्यसको विपक्षमा उभिने बाबुरामजीको पद्धतिजस्तो बन्न पुगेको छ। ...... ६१ को मंसिर महिनामा असहमतिका १३ र ४ बुँदे फरकमत सार्वजनिक गर्नुभयो। ...... जनयुद्ध उत्कर्षमा भएका बेला उहाँले फरकमत पार्टी कमिटीमा नलगेर बाहिर प्रचारमा लगिदिएपछि सबैतिर एउटा ठूलो भ्रम सिर्जना भयो। युद्धको बेला पैदा गरिएको यस्तो भ्रमले एउटा ठूलो क्षति हुनसक्ने स्थिति आउन सक्थ्यो। यो सामान्य कमजोरी थिएन। जीवनमरणको लडाइँ लडिरहेको हाम्रो पार्टीभित्र बाबुरामजीको यो कदमले भयाबह अवस्था पैदा भयो। ......

बाबुरामलाई कारबाही : भौतिक रुपमा नै सिध्याइदिनुपर्छ भन्ने थिए

...... पार्टीले उहाँसहित कमरेड हिसिला र दिनानाथजीलाई ६ महिना साविकको जिम्मेवारीबाट हटाउने निर्णय गर्‍यो। तर लावाङ बैठकमा उहाँलाई यति सहज कारबाहीमा सीमित गरिनु हुँदैन भन्ने मत पनि थियो। कतिपय साथीहरुले बाबुरामको यो कदमलाई युद्धको बेला गरिएको गद्धारी र गम्भीर अपराधको रुपमा व्याख्या गर्दै उहाँलाई भौतिक रुपमा नै सिध्याइदिनुपर्छ भन्ने थिए। ...... कतिपयले उहाँलाई पार्टीबाट निष्काशन गर्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्दथे। तर कुनै पनि हालतमा उहाँको भौतिक क्षतिको कल्पना गर्न त सकिँदैन थियो नै पार्टीबाट निष्काशन गर्ने कुरा मैले पनि सोच्न सक्ने विषय थिएन। उहाँलाई सँगै लिएर जानुपर्छ भन्ने कुरा मलाई भित्रदेखि लागेको थियो। त्यसैले उहाँले गरेको त्यस प्रकारको गम्भीर गल्तीको लागि ६ महिनाको लागि केन्द्रीय कमिटीबाट हटाइदिँदा उहाँलाई आफ्नो कमजोरी महसुस हुन्छ भन्ने निष्कर्षमा म पुगेँ। ......

पार्टीले जिम्मेवारीबाट हटाएपछि उहाँको भौतिक सुरक्षाको व्यवस्थापन पार्टीको जिम्मेवारी थियो। त्यसो त त्यसबेला हामी सबैको भौतिक सुरक्षाको कुनै ग्यारेन्टी थिएन। तै पनि उहाँको भौतिक सुरक्षालाई प्राथमिकता दिनको लागि सम्बन्धित कमिटीलाई मैले निर्देशन दिएँ। र, कारबाहीको समयमा उहाँ र म एउटै सुरक्षा घेरा र एउटै व्यवस्थापनमा गम्भीर राजनीतिक छलफल गर्दै बस्ने गरेका थियौँ। तर कारबाहीको बेला प्रचण्डले बाबुरामलाई पेस्तोलको नोकभित्र कैद गरिराखेको छ भन्ने दुष्प्रचार गरियो।

....... कारबाहीको अवधिमा उहाँले उपचारका लागि दिल्ली जाने इच्छा व्यक्त गर्नुभयो। ...... केही कमरेडहरुले यस्तो अवस्थामा उहाँलाई दिल्ली पठाउनु हुन्न भन्ने तर्क गर्नुभएको थियो। केही बुद्धिजीवीहरुसँग वार्ता पनि हुन्छ भन्ने सोचेर मैले उहाँलाई विश्वासका साथ दिल्ली पठाएँ। बोर्डर कटेपछि उहाँले प्रोफेसर एसडी मुनीलाई ‘म बाबुराम बोलेको, आउँदैछु’ भनेर फोन गर्नुभएछ। उता मुनीजीले ‘तपाईँ जिउँदै हुनुहुन्छ? तपाईँलाई नभेटेसम्म पत्यार लाग्दैन’ भन्नुभएको थियो रे! दिल्लीसम्म यसप्रकारको भ्रमपूर्ण प्रचार भएको थियो। ..... यस्तो अवस्थामा म आफैले तयार पारेको चुनवाङको दस्तावेजलाई बाबुरामले लेखेको भनेर यसरी दुष्प्रचार गरियो, जसरी केही महिनाअघि बाबुरामजीलाई कारबाही गरिँदा प्रचण्डले जनसेना लगाएर मार्न लाग्यो भनेर दुष्प्रचार गरियो। नांगो आँखाले देख्न सक्ने यस्तो तथ्यलाई तोडमोड गर्दा बाबुरामजीको मौन समर्थन अर्को आश्चर्यको विषय बन्ने गरेको छ। यसरी चुनवाङ बैठकमा एकमतले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको कार्यनीति पारित हुँदा वैचारिक रुपले बाबुरामजी लामो समयपछि फेरि मेरो धारमा उभिन आइपुग्नुभयो। ........ एमाले नेता बामदेव गौतम र युवराज ज्ञवालीलाई हाम्रै सुरक्षा घेराभित्र घोडा चढाएर लोसेवाङ पुर्‍यायौँ। उहाँहरुसँग निरंकुश राजतन्त्रको विरुद्ध संयुक्त रुपमा लड्ने पहिलो लिखित सम्झौता भयो। यो सम्झौताले एउटा नयाँ राजनीतिक महौल सिर्जना गर्‍यो। ...... यसको केही समयपछि गिरिजाप्रसाद कोइरालालाई रोल्पा लैजाने कोसिस गरेका थियौँ। तर उहाँको शारीरिक अवस्थाले हिँडाएर सुरक्षित रोल्पा पुर्‍याउन निकै ठूलो जोखिम मोल्नुपर्ने हुन्थ्यो। गिरिजाबाबु र माधव नेपाल दुबैलाई लगेर लोसेवाङमा नै १२ बुँदे सम्झौता गर्ने मेरो चाहना थियो। तर त्यो सम्भव नभएपछि ११ दिन हिँडेर बोर्डर हुँदै दिल्ली पुगेर १२ बुँदे सम्झौता गरियो। र, यही सम्झौताको जगमा शान्तिप्रक्रियाको अध्यायमा प्रवेश गरियो। यी सबै प्रक्रियामा बाबुरामजीले वैचारिक रुपमा कहीँ पनि भिन्न मत राख्नुभएन। .......

चुनवाङले गरेको संश्लेषण अनसार यतिबेला सच्चा क्रान्तिकारीहरुले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई जनवादी गणतन्त्रमा बदल्ने प्रयत्न गर्नु हो। तर ठिक यही समयमा बाबुरामजीले पार्टी परित्यागको घोषणा गरेर यो गणतन्त्रलाई संसदीय गणतन्त्रमा बदल्ने प्रतिक्रियावादीको योजनालाई साथ दिन पुग्नुभएको छ। संविधानसभाबाट लोकतान्त्रिक गणतन्त्र संस्थागत हुनासाथ उहाँले पार्टी परित्याग गरेपछि यसबाट अघि जान चाहनुहुन्न भन्ने आशंकालाई उहाँ आफैले प्रमाणित गर्नुभएको छ।

...... उहाँ कुनै पनि चिज र परिघ टनालाई पूँजीवादी दृष्टिकोणबाट हेर्ने र बुझ्ने गर्नुहुन्छ। म त्यही चिज र परिघटनालाई मार्क्सवादी दृष्टिकोणबाट हेर्ने र बुझ्ने प्रयत्न गर्थेँ। हाम्रो अन्तर यही विश्व दृष्टिकोणमा नै हो। ..... मार्क्सवादी दृष्टिकोण परित्याग गरेर बुर्जुवा दृष्टिकोण आत्मसाथ गर्नेहरु गणतन्त्र प्राप्तिको चरणबाट अगाडि बढ्न सक्दैनन्। ...... हजारौँको बलिदानद्वारा निर्मित हाम्रो पार्टीले कुनै पनि हालतमा मार्क्सवादी विश्वदृष्टिकोण नछाड्ने देखेपछि उहाँ आफैले पार्टी छाड्नुभयो।

हाम्रो पार्टी मार्क्सवादी दृष्टिकोणलाई दह्रोसँग पक्रिएर अर्को चरणको क्रान्तिको तयारीमा जुट्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्दछ।

उहाँ उदार पुँजीवादलाई समाजवादी दृष्टिकोणसँग संयोजन गरेर क्रान्तिको यात्रालाई गणतन्त्र प्राप्तिसम्ममात्र सीमित राख्न चाहनुहुन्छ। ...... संविधानसभाबाट संविधान जारी गर्ने ऐतिहासिक अभिभाराबाट अन्तिम समयमा उहाँ पन्छिनुभयो। विदेशी दबाब तीब्र हुन थालेपछि बाबुरामजी पनि संविधान घोषणा तत्काल रोक्नुपर्छ भन्ने पक्षमा उभिनुभयो। संविधान घोषणा भएपछि आफैले हस्ताक्षर गरेको संविधान जलाउन खोज्ने कित्तामा एकाकार हुन पुग्नुभयो। ...... यहाँनेर सबाल बाबुरामजी र प्रचण्डबीच भएको मतभेदको होइन। सबाल राष्ट्र र जनताप्रति को कति निष्ठावान हुन सक्यो भन्ने हो। ..... सर्वाहारावादी दृष्टिकोणले सामुहिकतामा ज्ञान देख्छ, जनसमुदायमा शक्ति देख्छ र त्यहीअनुरुपको निर्णय गर्छ। पुँजीवादी दृष्टिकोणले आफूभित्र मात्र ज्ञानको स्रोत देख्छ, आफूलाई शक्तिको मुहान ठान्दछ र त्यही अनुरुपको निर्णय गर्दछ। बाबुरामजीले पछिल्लो दृष्टिकोण अपनाउनुभयो र कम्युनिस्ट पार्टीसँगै मार्क्सवाद परित्याग गर्ने अप्रिय निर्णयमा पुग्नुभयो। ...... मानिससँग भावनाहरु हुन्छन्, कहिलेकाहीँ भावनामा बग्नु मानिसको प्राकृतिक स्वभाव हो। बाबुरामजीको हकमा अझ बढी यो कुरा लागू हुन्छ। उहाँको स्वभाव बढी नै भावनामा बग्ने र भावावेशमा आउने खालको छ। कतै पार्टी परित्यागको अप्रिय निर्णय पनि भावावेशमा आएर गर्नुभएको त होइन? उहाँले गम्भीर आत्मसमीक्षा गर्नु जरुरी छ। ......

पार्टी परित्याग गरेर नयाँ शक्ति निर्माण गर्न सकिन्छ भन्ने उहाँको सोचले उहाँ आफैलाई समाप्त पार्नेछ।



प्रचण्डले भनेको निर्णायक वार्ता निर्णायक नबन्ने संकेत
निर्णायक वार्तापछि सहमति हुने भनि रहँदा मधेशी मोर्चाले आजै दिउँसो बुटवलमा विरोधसभाको आयोजना गरेको छ । त्यसमा मोर्चाका तर्फबाट फोरम नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव, तराई मधेश सद्भावना पार्टीका अध्यक्ष महेन्द्र राय यादव, सद्भावना पार्टीका सहअध्यक्ष लक्ष्मण लाल कर्णले वक्ता रहेका छन् भने त्यहाँ नयाँ शक्ति निर्माणका संयोजक डा.बाबुराम भट्टराई, आदिवासी जनजातिका नेता पद्मरत्न तुलाधरलगायतले समेत सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ । ...... वृषेशचन्द्र लालले मधेशी मोर्चालाई अन्योलमा राखेर आन्दोलन कमजोर पार्ने रणनीति स्वरुप यस्तो भनाईहरु बाहिर आएको बताए । प्रचण्डले मधेशी मोर्चासँग निर्णाय वार्ता गरि सहमति गर्ने अभिव्यक्ति दिनुमा कुनै सत्यता नरहेको भन्दै उपाध्यक्ष लालले सहमति हुँदैछ भनि भ्रम फैलाएर आन्दोलन कमजोर पार्ने रणनीति मात्रै रहेको दावी गरे ।


एमाले सचिव योगेश भट्टराईलाई पूर्व राजदूत कर्णको जवाफ : पाँच बर्षभित्र देशमा हतियार उठ्छ
एमाले कांग्रेसका नेता मधेसमा जमिन्दारी कायम गर्न गएका हुन् । मधेस आन्दोलनले त्यसमा आघात परेको छ । हिजो कांग्रेस र एमाले राजनीतिमा लागेका धेरै नेता जमिन्दारका छोराछोरी थिए । ....... मधेसका त कुनै नेता जमिन्दार थिएनन् र छैनन् । महन्थ ठाकुर त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा संस्कृतिका प्रोफेसर थिए । ०३२ सालमा कांग्रेस भएकै कारण उनलाई विश्वविद्यालयबाटै गिरफ्तार गरिएको थियो, जागिरबाट बर्खास्त गरिएको थियो । ...... राजेन्द्र महतो सामान्य व्यापार गर्थे । पछि छोडे । कृषक पृष्ठभूमिका हुन् उनी । महेन्द्र यादव १८/१९ वर्षको उमेरदेखि कम्युनिष्ट आन्दोलनमा सक्रिय थिए । उपेन्द्र यादव कम्युनिष्ट पार्टीमै जीवन बिताउँदै आएका मानिस हुन् । अचम्म त यो छ कि यी नेता जतिबेला एमाले वा कांग्रेसका लागि आन्दोलनमा सहभागी थिए, त्यतिबेला जमिन्दार भएनन् । अहिले मधेसीको अधिकारको लागि लड्न थालेपछि कसरी जमिन्दार बने, मैले बुझ्न सकेको छैन । ....... पृथ्वीनारायण शाहकै पालादेखि मधेस र मधेसीलाई भारतीय देखियो । जमिनको बाँडफाँड गर्दा त्यहाँका जनतालाई विश्वास गरिएन, पहाडका मानिसलाई बाँडियो । पहाडका जमिन्दार मातहत बसेर तराईका बासिन्दाले काम गर्नुपथ्र्यो ।

‘मधेसीलाई खरदार, बहिदारभन्दा माथिको जागिर नदिनू, यिनीहरू मुगलानका मानिस हुन्’ भनिएको थियो ।

त्यो मनोविज्ञान राणाकालमा झनै मौलायो । ........ राणाहरू तराईका जंगलमा गएर सिकार खेल्थे । स्रोत र साधनको उपयोग र बिक्रि गर्थे । उनीहरूलाई तराईको स्रोतसाधन सत्ता बलियो बनाउने माध्यम बन्यो । उच्च पदस्थ कर्मचारी र जमिन्दारलाई जग्गा दिएर आन्तरिक रूपमा सत्ता बलियो बनाए । लकडी र जडिबुटी दिएर ब्रिटिश इस्ट इन्डिया कम्पनीलाई खुशी पारे । ...... ००७ सालको क्रान्ति होस् वा १७ देखि ०४६ सालसम्मको संघर्ष, त्यसमा धेरै मधेसीले सहादत प्राप्त गरे कांग्रेस वा कम्युनिष्टको नाममा । वि.सं. २००९ सालमा नै मधेसकेन्द्रित पार्टी ‘तराई कंग्रेस’ गठन भएको थियो । जसले त्यतिबेलै संघीयता माग गरेको थियो । तर पार्टी र मुद्दा दुवै स्थापित गर्न सजिलो थिएन । मधेसीको पक्षमा संघर्ष गर्नेहरूलाई कांग्रेस वा कम्युनिष्ट पार्टीमा मिलाइयो । मधेसीले पनि विश्वास गरे । ८० प्रतिशत विश्वास कांग्रेसमाथि देखियो, २० प्रतिशत कम्युनिष्टप्रति । ४०÷४१ सालमा ‘पपुलेसन कमिसन’को रिपोर्ट आयो । त्यसले मधेसीलाई भारतीय हुन्, भारतबाट भर्खर आएका हुन् भनिदियो । त्यसले नेपाली ब्यूरोक्रेसी, पुलिस, सेनामा सबैमा मधेसी सबै भारतीय हुन् भन्ने मनोविज्ञान बन्यो । त्यो मनोविज्ञान ०४६ सालपछि हट्छ भन्ने धेरैलाई आशा थियो । किनकि ठूलो त्याग र तपस्या गरेको कांग्रेस सत्तामा आउँदैछ भन्ने थियो । तर त्यसो हुन सकेन । ....... तर सरकारका निकाय, कर्मचारी, सेना, पुलिस सबैमा जुन संयन्त्र बन्दै गयो, त्यो राणा र शाहकालभन्दा केही फरक भएन । मधेसलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा पनि केही वदलाव् आएन । ......

पहिलोपटक कुनै पार्टीको नेतृत्वबेगरै आफ्नो लागि संघर्षमा उत्रिए मधेसी जनता । मधेसको आन्दोलनले संघीयता घोषणा गर्न बाध्य बनायो । ०९ सालमा माग गरेको संघीयता ०६३ मा बल्ल घोषणा गर्न बाध्य भयो राज्य ।

........ यिनले उठाएको संघीयतासहित अन्य परिवर्तनको मुद्दाबाट कसरी गलाउन सकिन्छ भन्नेतिर संस्थापन लाग्यो । त्यसलाई मलजल गर्ने काम मिडियाले पनि गर्यो । पञ्चायतकालमा जसरी ‘बहुदल नेपालमा फाप्दैन, माटोपानी सुहाउँदो छैन’ भनिन्थ्यो । त्यही शैलीमा मिडियाले संघीयता, समावेशिता र समानुपातिकतालाई ब्याख्या गरिरह्यो । कहिल्यै राम्ररी प्रस्तुत गरेन । किनकि मिडियो पनि त्यही संस्थापन वर्ग, पार्टी, जाति र समुदायको हातमा छ । त्यसैले जनतामा भ्रम पैदा भइरह्यो । ......... राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति लागेर माओवादीलाई टुक्रा पारे । मधेसीलाई पनि टुक्रा पारे ।..... अब ०४७ सालकै जस्तो भएपनि संविधान लेख्नेतिर लागौं भन्नेमा प्रमुख दल लगे । समावेशी र समानुपातिकको मुद्दालाई कमजोर बनाइयो । सिमांकन र नामांकनबिनाकै संघीयता घोषणा गरियो । सर्वोच्चको आदेशपछि सिमांकन त गरियो, तर आफ्नो वर्गको हित हुने गरी ।

दुई नम्बर प्रदेश त हातखुट्टा काटेर काठमाडौंतिर फर्केर माग्ने कचौरा थाप्नुपर्ने खालको बनाइयो ।

त्यसैपछि नै मधेस आन्दोलनमा उत्रिएको हो । भावना र आवेशमा मधेसमा आन्दोलन भएको होइन । ....... जनताको मूल माग समानुपातिक, समावेशिता र पहिचान थियो, त्यसलाई समाप्त पार्ने काम संविधानमार्फत भएको छ । ...... दुई नम्बर प्रदेश हेरौं, त्यहाँ न कुनै नदीनाला छ, न निकुञ्ज छ, न कुनै प्राकृतिक स्रोत साधन । चितवन काठमाडौंसँग जोडिएको छ । किन ? त्यसको कुनै तर्क छैन । चितवन थारूहरूको वस्ती हो । विदेशी आउँदा नृत्य देखाउनमात्रै त्यहाँ थारू बसेका त होइनन् । उनीहरूलाई पहिचानबाट वञ्चित गरिएको छ । यसरी संविधानले मधेसीलाई देशको नागरिक भन्ने नै स्वीकार गरेको देखिँदैन । ....... कतिपय मुद्दामा त यो संविधान ०४७ सालभन्दा पनि पछाडि फर्किएको छ । ०४७ सालको संविधानमा मौलिक अधिकारलाई बाँधेको छैन । यो संविधानमा त मौलिक अधिकार पनि कानूनअनुसार हुनेछ भनेर लेखिएको छ । मौलिक अधिकारमा प्रश्न गर्ने अधिकार संसदलाई पनि हुँदैन । संविधानमा दिएको मौलिक अधिकार अपरिवर्तनीय मानिन्छ दुनियाँमा । नेपालको संविधानले कानूनअनुसार लागू हुनेछ भनेको छ । के कानून बनेन भने मौलिक अधिकार लागू नहुने त यो देशमा ? त्यस्तै, प्रान्तको अधिकारको कुरा गर्ने हो भने पहिले जिल्ला विकास समितिलाई जति पनि अधिकार दिइएको छैन । ......... तर अहिले राज्य सबै सम्झौताबाट पछाडि फर्कियो । त्यसैले द्वन्द्व पनि फर्किएको हो । यो नयाँ द्वन्द्व होइन । .......

पाँच महिना भइसक्यो मधेस आन्दोलन सुरु भएको

...... तर पनि राज्य मधेसको आवाज सुन्न तयार छैन कुनै किसिमले । कसरी मधेसलाई गलाउन सकिन्छ भनेर राज्य लागिरहेको देखिन्छ । ...... कुनै व्यक्ति बन्दुक लिएर आयो भने गोली हान्न सक्ला राज्यले, तर दिमागमा विचारको रूपमा कुनै कुरा पसिसकेपछि त्यसलाई रोक्न सम्भव हुन्न । ..... वास्तवमा एमालेलाई त म कम्युनिष्ट पार्टी नै मान्दिनँ । एमालेले अहिले जुन नीति कार्यक्रम लिइरहेको छ, त्यो ठ्याक्कै पञ्चायत पार्टीको जस्तो छ । यसो भन्न मलाई कुनै संकोच छैन । कांग्रेस र एमालेभित्र को पञ्चायत पार्टी बन्ने प्रतिष्पर्धा छ । अहिले माओवादी त्यसमा पस्न कसरत गर्दैछ ।
अन्तर्विचार : अहिलेको सीमांकनलाई छोए देशैभरि आगो बल्छ
भारतले मधेसी मोर्चा र मधेस आन्दोलनलाई ढाल बनाउने र मधेसी मोर्चाले भारतलाई ढाल बनाइएको अवस्था छ । ..... पञ्चायत कालमा मधेसबाट आमहिसाबले सम्बन्धित ठाउँका जमिनदार, ठालुहरू नै जनप्रतिनिधित्वको नाममा आउँथे । चुनाव भनेको कसलाई जिताउने भन्ने हुन्थ्यो, त्यो जितेर आउँथे । त्यहाँका आम सर्वसाधारणको राजनीतिक पहुँच थिएन । त्यसमाथि मधेका महिला, दलितको प्रतिनिधित्व त शून्य थियो । ..... मेरो बुझाइमा पछिल्ला मधेस आन्दोलनको उद्देश्य मधेसमाथि कुन वर्ग र जातिको वर्चस्वलाई कायम राख्ने भन्ने नै हो । मधेसका सर्वसाधारण, तल्लो वर्ग, कथित दलितले यो कुरा बुझेका छैनन् । र, मधेसी मोर्चाका नेताले मधेसी आमजनतामाथि एक प्रकारको सेन्टिमेन्टल ब्ल्याकमेल गरिरहेका छन् । ..... भोलि देश संघीय प्रणालीमा गएपछि पिछडिएका जाति, वर्गका व्यक्ति पनि सत्तामा आउन सक्छन् । उनीहरू देशभक्त हुन्छन्, इमानदार हुन्छन्, झुक्दैनन् । तर, ठालुहरू, जमिनदारहरू सत्ता खेलका लागि पनि छिटो झुक्छन्, समर्पित हुन्छन् । यसकारण पनि भारतले आज तराई मधेसको आन्दोलनलाई साथ दिइरहेको हो । भारत एउटा पुँजीवादी मुलुक हो, अर्को देशमा श्रमजीवी मानिसहरू सत्तामा आएको उसलाई त्यति खुसी लाग्दैन । किनभने, श्रमजीवीहरूसँग स्वाभिमान हुन्छ, देशभक्ति हुन्छ । यस्ता मानिससँग डिलिङ गरेर धेरै कुरा लिन सकिँदैन भन्ने भारतले बुझेको छ र मधेसमा उच्च जाति र वर्गका शक्तिलाई उचालिरहेको छ । ...... मधेसमा जुन आन्दोलन भइरहेको वा भड्किरहेको अवस्था छ, यो वस्तुगतभन्दा बढी भावनात्मक छ । वस्तुगत कुरामा वैज्ञानिकता हुन्छ । तर्क–वितर्क, खण्डन–मण्डन हुन्छ । तर, अहिलेको मधेस आन्दोलनका मागमा कुनै तर्क, तथ्य छैनन् । यो आन्दोलन वस्तुगत धरातलबाट भएको छैन । जे छन्, यी अधिकांश मनोवैज्ञानिक र भावनात्मक छन् । .......

आजको मधेस आन्दोलन मधेसी मोर्चाका नेताले आममधेसी जनतामाथि गरेको सेन्टिमेन्टल ब्ल्याकमेलिङ हो । मूलधारका पार्टीले मधेसी जनतालाई यो कुरा राम्ररी बुझाउन सकिरहेका छैनन् ।

........ तल्लो वर्गमा हिजो जुन एमालेको पकड थियो, माओवादीको पकड थियो, त्यो गुम्यो । पार्टीहरू, नेताहरू जति रुपान्तरित हुनुपथ्र्यो, त्यति भएनन् । .....

समग्र नेपाललाई हेर्दा गरिबी बढी मधेसमा छ । जुत्ता–चप्पल लगाउन नसक्नेको, आफ्ना बालबालिकालाई स्कुल पठाउन नसक्नेको, भूमिहीन, गतिलो आवास नभएर राति राम्रोसँग निदाउन नसक्नेहरूको संख्या ठूलो छ ।

...... उनीहरू बाइमिस्टेक हाम्रो नेता त उपेन्द्र यादव पो हुन् कि, राजेन्द्र महतो हुन् कि, महन्थ ठाकुरलगायत पो हुन् कि भनिरहेका छन् । जो वर्षौंसम्म सत्तामा हालिमुहाली गरे, व्यक्तिगत हिसाबले सत्तालाई लुछ्नु लुछे, यो देशको भ्रष्ट नेताको सूची खोज्ने हो भने अधिकांश मधेसबाट प्रतिनिधित्व गर्ने, जो पटक–पटक मन्त्री भए, जसले कांग्रेस छोडे, उनीहरूकै नाम अघिल्लो पंक्तिमा आउला । ....... तराईमा छोरी बेच्ने ज्वाइँ किन्ने प्रथा छ । ज्वाइँ अलि पढे–लेखेको भेटियो भने अहिले पनि २०–३० लाख हालेर ज्वाइँ किनिन्छ र छोरी बेचिन्छ । यो छोरी बेच्ने प्रथा बेठीक हो भनेर यी मधेसकेन्द्रित दलका नेता कहिल्यै बोल्दैनन् । मधेसमा यति ठूलो छुवाछुत छ, पहाडमा पनि छ, धेरै घटिसक्यो तर यो छुवाछुत गलत हो भनेर उनीहरू बोल्दैनन् । मधेसका महिलालाई बोक्सीका नाममा मलमूत्र खुवाइन्छ, दाइजो नल्याएको निहुँमा जिउँदै जलाइन्छ, त्यसका विरुद्ध उनीहरू बोल्दैनन् । त्यहाँका गरिबका छोरीछोरीको शिक्षाका लागि उनीहरू बोल्दैनन् । यिनीहरू कसरी मधेसका नेता भए ? ....... नेपालका ६२ ठाउँमा भारतले सीमा मिचेको छ ....... एउटा ठालुहरू, तथाकथित अभिजातहरू, ऐश–आराम गर्नेहरूको मधेस छ, अर्को साँझ–बिहान हातमुख जोर्न नसक्ने गरिब, दलित र उत्पीडितहरूको मधेस छ । ..... इनार छोएको नाममा, सिनो नउठाएको नाममा गाउँ निकाला गर्ने मधेस पनि छ ..... हिजो राज्य विभेदकारी थियो, निरंकुश थियो । तर, आजका राज्यका प्रतिनिधि हिजो व्यवस्थालाई विस्थापित गरेर आएका हुन् । धर्मका नाममा विभेद नहुने व्यवस्था छ अहिले । त्यसैले राज्यको चरित्र बदलिएको छ । ...... राजनीतिक सत्ता र राज्य सत्ता फरक हो । सरकार राजनीतिक सत्ता हो । अड्डा, अदालत, कर्मचारीतन्त्र, सेना, प्रहरी यी सबै राज्य सत्ता हुन् । राजनीतिक सत्ताहरू बदलिँदै जाँदा राज्य सत्ताका यी अवयवहरू पनि बदलिँदै जान्छन् र गएका पनि छन् । हिजो कर्मचारीतन्त्रमा बाहुन–क्षेत्री अथवा माथिल्लो जाति भन्नेहरूको जुन वर्चस्व थियो । त्यो वर्चस्व क्रमशः अब हट्दै जान्छ, हटिराखेको पनि छ । कि हामीले प्रगतिशील आरक्षणको नीति लिएका छौँ । राज्यले पिछडिएको जाति, वर्गलाई उकास्न शिक्षा, स्वास्थ्यमा लगानी गरिरहेको पनि छ । यसले क्रमशः पिछडिएको जातिलाई माथि उकास्दै छ । तर, रातारात बदलिने कुरा यो पक्कै पनि होइन । राजनीतिक सत्ताहरू जति छिटो बदलिन्छ, राजनीतिक सत्ताहरू त्यति छिटो बदलिँदैनन् । क्रमशः बदलिने जाने हो । किनभने, अफिसर हुन त पढेकै चाहियो । ...... आज भारतले नेपाली मधेसीबारे खुब चिन्ता लिन्छ । भारतीय सरकारलाई मेरो प्रश्न छ– भारतीय सेनामा नेपाली युवा भर्ती गर्दा भारतीय सरकार किन मधेसी युवालाई लैजाँदैन ? उसले पनि त पहाडका जनजाति, क्षेत्री–ठकुरी खोज्दै हिँडेको छ । नेपालका मधेसी जनताप्रति त्यति अगाध विश्वास थियो त, आफ्नो सेनामा पनि लैजानुपथ्र्यो । अब नेपालको सेना–प्रहरीमा कुनै पनि जातिको निम्ति बन्देज छैन, खुला छ । ......

नक्कली मधेसीलाई नक्कली ढंगकै व्यवहार गर्नुपर्छ

........ मधेसमा सच्चा मधेसी र नक्कली मधेसी छुट्याउने बेला आएको छ । सक्कलीहरूलाई सक्कली र नक्कलीहरूलाई नक्कली ढंगकै व्यवहार हुनुपर्छ । ...... मधेसी नेताहरू भन्न लगाउँछन्— गर्व से कहो हम मधेसी छि । तर, हामी भन्न लगाउँछौँ— गर्व से कहो हम नेपाली छि, त्यसपछि मधेसी छि । पहिले हामी नेपाली हौँ, त्यसपछि मधेसी हौँ । पहिले हामी नेपाली हौँ, त्यसपछि कुनै जाति हौँ । हामी मधेसी आमसमुदायलाई ‘पहिले हामी नेपाली हौँ’ भन्ने भावना स्थापित गर्न चाहन्छौँ । ...... ०४६ सालमा भारतले आन्दोलनको समर्थन गर्दा ताली पड्काउनेहरू, ०६२÷६३ को आन्दोलनमा भारतले समर्थन गर्दा ताली पिट्नेहरू आज भारत मधेसको पक्षमा बोल्दा किन रिसाउँछन् ? मलाई के लाग्छ भने, हिजो शासन निरंकुश थियो, मान्छेले बोल्न दिइँदैनथ्यो, मानवअधिकार थिएन, स्वतन्त्रता थिएन, प्रेस स्वतन्त्रता थिएन, तब न नेपालीले आन्दोलन गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले समेत साथ, सहयोग र समर्थन गर्थे, त्यो स्वाभाविक थियो । किनभने, त्यो लोकतन्त्रको पक्षमा, मानवअधिकारको पक्षमा समर्थन थियो । हिजो र आजको राज्यलाई एउटै आँखाले हेर्नुहुँदैन । आजको राज्यले शोषण, दमन, विभेद गर्दैन । कानुनका दृष्टिले विभेद गर्दैन । ......

मधेसी मोर्चाको अहिलेको मागको वस्तुगत आधार नै छैन, यो खालि साइकोलजिकल ब्ल्याकमेलिङ हो । मान्नुस् कि यी माग साइकोलजिकल ब्ल्याकमेलिङ होइनन्, साँच्चै माग हुन् । यी मागमध्ये के चाहिँ संविधानमा छैन त ?

......... भोलि १५–२० वर्षपछि नेपालको मधेस नेपालमा बस्ने कि स्वतन्त्र हुने ? जनमत संग्रहका लागि आज तयारी भइरहेको छ । हिजो श्रीलंकामा त्यही गरियो, तमिल क्षेत्र स्वतन्त्र हुने कि श्रीलंकामा बस्ने भनेर कति वर्ष लडाइयो । ६० हजारभन्दा बढी मानिस मरे, त्यो औचित्यहीन आन्दोलन थियो ।
कमल थापाको डरले प्रधानमन्त्रीले मन्त्रालय फुटाएको खुलासा
‘शाहको पार्टीको घटनाले एक–एक गरेर साना दलले पनि सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिने तथा अन्तिम र निर्णायक अवस्थामा भारतीय योजनाअनुसार थापा सरकारबाट बाहिरिँदा सरकार स्वतः ढल्ने अवस्था आउने देखियो ।’ ओली निकट स्रोत भन्छ्, ‘प्रधानमन्त्रीले भारतीय योजनाको भरपर्दो सूचना पाएपछि साना दललाई खुसी पार्ने रणनीति लिनुभएको हो ।’ प्रधानमन्त्री ओलीको के बुझाइ देखिन्छ भने, ‘थापा र सरकारमा सहभागी अर्को दल मधेसी जनअधिकार फोरम लोकतान्त्रिकले एकैपटक समर्थन फिर्ता लिँदैनन् । यस्तो अवस्थामा थापा बाहिरिए पनि साना दल र फोरमको विश्वासमा सरकार बचाइराख्न सकिन्छ ।’
सरकारबाट ‘बाहिरिने’ बारे एमाओवादी छलफलमा
‘सरकारमा रहने कि समर्थन कायम राखेर बाहिरिने भन्नेमा छलफल हुन्छ,’ एमाओवादीका एक नेताले भने, ‘कुनै पनि कोणबाट नतिजामुखी परिणाम नदेखिएमा सय दिन पुगेलगत्तै सरकारबाट बाहिरिने निर्णय हुन पनि सक्छ ।’ अध्यक्ष प्रचण्डले काठमाडौंमा भएको ३ नम्बर प्रदेशको बैठक र शनिबार इटहरीमा भएको १ नम्बर प्रदेश बैठकमा पनि नतिजा नदेखिने हो भने पार्टी सरकारमा रहिराख्नुको औचित्य नहुने धारणा दोहोर्याएका छन् ।


अन्धकार बन्दै काठमाडौंका सडक
सोलार प्यानलमा धुलो थुप्रिएर राम्रोसँग चार्ज हुन नपाउँदा बत्ती बल्न छाडेका छन् । केही सातायता काठमाडौंको सडक अन्धकार हुन थालेको छ ।


किन बढ्यो मधेसी मोर्चाको विवाद
मधेसी मोर्चामा आवद्द पाँचमध्ये चार दल वार्ताबाटै समस्या समाधान गर्ने र आन्दोलनका स्वरुप परिवर्तन गर्ने पक्षमा छन् । तर, राजेन्द्र महत्तो नेतृत्वको सद्भावना पार्टी कडा आन्दोलनको पक्षमा छ । नाकामा धर्नासहित तराई मधेस आन्दोलन गर्दे आएको मोर्चाले आइतबारपछि थप छलफल गरेर आन्दोलनको स्वरुप परिमार्जनको तयारी थालेको थियो । तर, त्यसअघि नै सद्भावानाले छुट्टै आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक गरेको
चिनियाँ राष्ट्रपति नेपाल आउने
नयाँ वर्षको आरम्भसँगै चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेपाल भ्रमण विषयले पुनः चर्चा पाएको छ । तिब्बत रेलमार्ग काठमाडौंसम्म विस्तार गर्ने , तेलको पाइपलाइन जोड्नेलगायत केही महत्त्वपूर्ण विषयमा भइरहेको गृहकार्य निष्कर्षमा पुग्यो भने नेपाल– चीन सम्बन्धमा ब्रेक थ्रु हुने गरी राष्ट्रपति सी जिनपिङको भ्रमण आयोजना गर्ने बेइजिङले तयारी थालेको छ ।........ बेइजिङमा गत साता विदेशमन्त्री तहमा भएको दुईपक्षीय वार्तामा उच्चस्तरीय भ्रमणको विषयले निकै महत्त्व पाएको थियो । चीनले प्रधानमन्त्री केपी ओलीलाई चाँडै चीन भ्रमण गर्न आमन्त्रण गरेको छ भने चीनबाट पनि उच्च भ्रमण हुने आश्वासन आएको छ ।

वार्ता का नाटक करते हुए संविधान संशोधन मार्फत संविधान पुनर्लेखन का अकाल पेट गिराने के लिए ३ दल ने कार्यदल का प्रस्ताव क...

Posted by Brikhesh Chandra Lal on Sunday, January 3, 2016

प़ेश विज्ञप्ति ( ०७२ पुष १९, रविवार )********************************* सदभावना पार्टीले आफ्ना राष्ट्रीय अध्यक्ष श्री...

Posted by Manish Suman on Saturday, January 2, 2016

Friday, January 01, 2016

त्रिभुवन, राजेंद्र



केजरीवाल, मोदी और दिल्ली

केजरीवाल जब पहली बार दिल्ली का मुख्य मंत्री बने उससे पहले मेरे राडार पर वो नहीं थे। लेकिन जब वो आए, I have to admit, it was a breath of fresh air. ये जो दुसरी बार जिते हैं, तो क्लियर मैंडेट है। स्मार्ट हैं, मेहनती हैं, साधारण पृष्ठभूमि के हैं, एक क्लीन इमेज है। दिल्ली के लिए एजेंडा भी अच्छा है।

लेकिन वो बार बार शिकायत करते आए हैं कि मैंने चुनाव जिता लेकिन मोदी काम नहीं करने दे रहे हैं। तो I have taken that with a grain of salt. मोदी के rear view mirror में केजरीवाल दिखते होंगे ऐसा नहीं लगता। एक बात होता है कि बड़ा आदमी से लफड़ा लो और अपना कद बढ़ाओ। Which is cheap.

तथ्य आखिर है क्या? मोदी तंग कर रहे हैं। ये बात मेरे को मानने को मन नहीं कर रहा था। या तो मोदी का मेरा जो इमेज है गलत है या वो केजरी को तंग नहीं कर रहे। तो बात क्या है आखिर?

तो आज मेरे को जवाब मिल गया। नया साल मुबारक। मोदी को भी केजरी को भी।


मेरे समझ में यहाँ क्या हो रहा है कि मोदी केजरी को तंग नहीं कर रहे। हो ये रहा है कि केजरी ये नहीं समझ रहे कि दिल्ली के पास statehood नहीं है। दिल्ली तो केंद्र शासित क्षेत्र है। तो केंद्र सरकार का मैंडेट तो मोदी को मिला हुवा है। पटना में नीतिश जो हैं या लखनऊ में अखिलेश दिल्ली में केजरी वो नहीं हैं।

दिल्ली को राज्य का दर्जा मिलना चाहिए कि नहीं? मिलना चाहिए तो रोडमैप क्या है?  वो तो बाद की बात है। या तो केजरी को एक रोडमैप प्रस्तुत करना होगा। कि मैं मानता हुँ दिल्ली को राज्य का दर्जा मिलना चाहिए और उसका नेतृत्व मैं करूँगा। तो वो एक रास्ता हुवा। दिल्ली के राज्य के दर्जा के बारे में मेरे को मालुम नहीं। मैंने अध्ययन नहीं किया है।  तो मैं मुद्दे पर न्यूट्रल भी हुँ और अगर केजरी ये बीड़ा उठाना चाहें तो रोडमैप क्या हो सकता है उस पर मैं आर्यभट का शुन्य हुँ। I don't know.

लेकिन अभी तक जो हल्ला करते आए हैं केजरी ये मोदी के प्रति unfair है और केजरी को अपरिपक्व दिखाता है। मोदी का केजरी के साथ न कोई पर्सनालिटी क्लैश है न कोई प्रतिस्प्रधा है। And it would be out of character for Modi to harass Kejri. मेरे समझ में हो क्या रहा है कि केजरी ये नहीं समझ रहे हैं कि दिल्ली केजरी शासित क्षेत्र नहीं है, संविधान जैसा बतला रहा है। दिल्ली केंद्र शासित क्षेत्र है। तो अपना jurisdiction समझने का प्रयास करें। मोदी ट्विटर पर जा के रोना धोना करें कि देखो इतना बड़ा मैंडेट ले के आया मैं लेकिन सी जिनपिंग मेरे को चिनिया सेना का बागडोर सम्हालने नहीं दे रहा है तो कैसा लगेगा? अरे यार चीन आप का jurisdiction नहीं।

कुछ होता है ग्रे जोन। ये केजरी के क्षेत्राधिकार में है कि केंद्र के स्पष्ट नहीं होता। तो वहाँ दोनों प्रतिस्प्रधा करेंगे कि मेरा है मेरा है, वो तो स्वाभाविक है।

केजरी को एक प्रॉपर चीफ मिनिस्टर बनना है तो जाओ पंजाब जाओ। सुनते हैं वहां भी आप का अच्छा है। या दिल्ली को राज्य का दर्जा दिलाने का रोडमैप लाओ और जनता के पास जाओ। बीजेपी ने तो स्पष्ट कह ही दिया नहीं। कि हम नहीं चाहते दिल्ली अलग राज्य हो।

सबसे प्रमुख बात है मोदी पर बार बार जो घटिया और बहुत ही पर्सनल किस्म के अटैक जो हो रहे हैं उससे भारत के छवि पर असर पर रहा है। मैंने हाल ही में वाशिंगटन पोस्ट में एक आर्टिकल पढ़ा जिसमें केजरी को क्वोट किया गया है, कि मोदी psychopath हैं। ये तो लोकतंत्र की भाषा नहीं। भारत के छवि पर असर पड़ता है। और वैसे भी मोदी की कोई गलती मैं देख नहीं रहा। CBI ने खुद एक्शन लिया। गलत लिया तो वकील हायर करो। राजनीतिक मुद्दा है तो राजनीतिक भाषा बोलो।

Kejriwal is promising, but he should not punch above his weight, especially in unfair ways. और वैसे भी economic growth के मुद्दे पर केजरी कुछ नहीं मोदी के सामने। न विज़न देख रहा हुँ न एक्शन।


नया नेपाली प्रधान मंत्री पहिला भारत भ्रमण जानु पर्ने कारण के हो?

Geopolitics ---- भूराजनीति। Physics मा gravity जस्तो हो, राजनीति मा geopolitics त्यस्तै त्यस्तै हो। किनभने हामी जसलाई राजनीति भन्ने गर्छौं त्यो आखिर यो एउटा ग्रह को surface मा हुने गरेको कुरा हो। हामी Gravity भने पछि उत्तेजित हुन्छौं कि त्यसलाई प्रकृति को एउटा नियम भनेर स्वीकार गर्छौं र बरु त्यसको सदुपयोग गर्ने प्रयास गर्छौं? Satellite प्रयोग नगर्ने आज एउटा देश छैन। त्यो Newton ले gravity को नियम को गणित नदिएको भए संभव हुने थिएन।

भारत ले पनि चीन, रूस, अमेरिका सबै को Geopolitics मनन गर्दै अगाडि बढ्नु पर्ने हुन्छ। No country is too big to not take into account geopolitics. Just like no object is too big to not take into account the law of gravity. पृथ्वी ले चन्द्रमा तान्छ भने चन्द्रमा ले पनि पृथ्वी तान्छ। समुद्र मा त्यत्रो ज्वारभाटा हरु आइरहेको हुन्छ। म बसेको ठाउँ नजिक एउटा नदी छ। कहिले पानी उत्तर बाट दक्षिण बग्छ कहिले त्यसै नदी मा दक्षिण बाट उत्तर। चन्द्रमा ले तानेको।

भारत र नेपाल बीच साइज को कुरा मात्र होइन। साइज हो तर नेपाल भु होइन भारत परिवेष्टित छ। यहाँ सम्म कि नेपाल बाट चीन पुग्ने सबैभन्दा राम्रो बाटो पनि भारतको बाटो हो। जनकपुर-पटना-कोलकाता-कुन्मिंग। भने पछि नेपाल को तीन तिर होइन चार तिर नै भारत छ भने पनि हुन्छ। त्यो भुगोल हो। बदल्न नसकिने। You can pick your friends, but not your neighbors. But what if your neighbor is your best friend? How is that a bad situation?

साइज को पनि कुरा छ। भारत जुपिटर जस्तो, नेपाल जुपिटर को चन्द्रमा जस्तो। जुपिटर को एउटा चन्द्रमा मा सतह मा बरफ छ तर त्यो बरफ मुनि पानी छ। बरफ लाई पानी बनाउने गर्मी कहाँ बाट आयो। सुर्य बाट होइन। पानी चाहिएको कुरा। सुर्य अमेरिका हो। सुर्य टाढा छ। १०-१५ वर्ष मा नेपाली अमेरिका जान छोड्छ भारत जान्छ, त्यही प्रयोजन का लागि। भारतीय कंपनी नै नेपाल आइपुग्छ। भारतीय कंपनी नेपाल आएर नेपाली न अमेरिका न भारत जान पर्नु जुपिटर को एउटा चन्द्रमा मा पानी हो। पानी चाहिएको। त्यस चन्द्रमा मा पानी किन छ, बरफ किन पानी बन्यो भन्दा जुपिटर को गुरुत्वाकर्षण ले कहिले यता कहिले उता तानेर। चन्द्रमा सधैं समान दुरी मा रहँदैन। अनि त्यस यता उता बाट गर्मी उत्पन्न हुन्छ। भारत ले कहिले त्रिभुवन र बीपी त कहिले गणेशमान त कहिले गिरिजा-प्रचंड त कहिले मधेस आंदोलन को समर्थन गरेको त्यो तानतुन हो। त्यसले पानी दिन्छ।

तर छिमेकी र साइज को कुरा मात्र होइन। नेपाल र भारत बीच को बॉर्डर ---- दुनिया मा अर्को छैन यस्तो। भने पछि नेपाल भारत बॉर्डर लाई अमेरिका कनाडा को जस्तो बनाउनु पर्ने हो त? ती दुई पनि मित्र राष्ट्र नै हो। त्यो बड़ो आत्म घृणा पुर्ण विचार भयो। हुनुपर्ने त के हो भन्दा २२ औं शताब्दी सम्म मा दुनिया को प्रत्येक बॉर्डर नेपाल भारत जस्तो बनाउन बरु नेपाल भारत ले मिलेर पहल गर्ने। किनभने यो दुनिया को सबैभन्दा राम्रो बॉर्डर हो। टाँसिएर बसेको ले मात्र होइन। टाँसिएर त प्रत्येक देश बसेको छ। भने पछि नेपाल र भारत सँग के छ? त्यो के हो संपत्ति? संस्कृति, भाषा, धर्म। रोटीबेटी। त्यो त एसेट हो। सऊदी अरब ले तेल को खानी हरु लाई असेट भन्छ कि समस्या?

नया नेपाली प्रधान मंत्री पहिला भारत भ्रमण जानु पर्ने कारण के हो? टोल को गुंडा लाई हफ्ता बुझाए जस्तो यो रंगदारी सिस्टम होइन। नया नेपाली प्रधान मंत्री पहिला भारत भ्रमण जानु पर्ने कारण के हो भन्ने कुरा चीन लाई पनि थाहा छ, अमेरिका बेलायत सब लाई थाहा छ। कसैले त्यसलाई समस्या नै मान्दैन। भारत नजाउ पहिला हाम्रो देश आउ भनेर एउटा कुनै देशले इच्छा नै गरेको छैन।

नया नेपाली प्रधान मंत्री पहिला भारत भ्रमण जानु पर्ने कारण के हो?

अमेरिका ले एउटा Voyager पठायो। त्यो प्लूटो काटेर अझ उता उता पुगिसक्यो।


नेपालको नया प्रधान मंत्री विश्व भ्रमण मा निस्कनु भनेको प्लुटो पुग्ने प्रयास हो। Voyager ले बाटो मा पर्ने प्रत्येक ग्रह लाई एक चक्कर लगाएर अनि त्यस बाट गुलेली ले जस्तो थप गति लिँदै अगाडि बढेको। Slingshot effect भनिन्छ।





नया नेपाली प्रधान मंत्री पहिला भारत भ्रमण जानु पर्ने कारण भारत को इगो होइन। कारण भारत हुँदै होइन। Voyager जुपिटर को नजिक पुग्यो पुगेन त्यसले जुपिटर लाई के फरक पार्छ? नेपाल विश्व सम्म लाने सबैभन्दा राम्रो बाटो भारत को बाटो हो। त्यसै गरी विश्व लाई नेपाल ल्याउने सबैभन्दा राम्रो बाटो पनि भारत मार्फ़त नै हो। त्यो वैज्ञानिक यथार्थ हो। नेपालमा ४०,००० मेगावाट बिजली निकाल्न चाहिने पैसा विश्व बाजार मा छ। तर त्यो पैसा आउने भारत को बाटो नै हो। घर गिरवी राखेर लोन लिन्छ मान्छे ले। नेपाल ले भारत गिरवी राख्ने हो।

Gravity ले हामी लाई तीन मीटर माथि उफ्रिन दिँदैन। तर त्यो gravity बुझ्ने सानो घर भन्दा पनि सानो अंतरिक्ष यान मंगल ग्रह पुग्न सक्छ। नया नेपाली प्रधान मंत्री पहिला भारत भ्रमण जानु पर्ने कारण के हो? यो नबुझी नेपाल मा गरीबी समाप्त हुनु संभव छैन।

मोदी को विश्व भ्रमण त्यो विश्व भ्रमण भन्दा पनि जहाँ जहाँ भारतीय छन त्यो खोजी खोजी गएको हो। नेपालको प्रधान मंत्री ले त्यसरी नेपाली खोज्दै पुग्नु पर्ने ठाउँ भारत मा छ। दिल्ली मात्र दुनिया होइन। काठमाण्डु बाट दिल्ली बाट नेपाली बहुल शहर र राज्य हरु जाउ। मोदी ले जस्तो गर्ने हो भने।

Injured Madhesi leader Rajendra Mahato airlifted to Delhi for better treatment
Nepal's top Madhesi leader Rajendra Mahato, who had suffered injuries in a clash with police during a sit-in last week, was today airlifted to Delhi for further treatment as his condition did not improve. ....... The 57-year-old Chairman of Sadbhawana Party, one of the four Madhes-based political parties that have launched an agitation in southern Nepal under the banner of United Democratic Madhesi Front, has left for New Delhi for medical treatment, according to Vice president of the party ....... The senior Madhesi leader was initially airlifted from Dharan, where he was undergoing treatment for the past week, to the capital Kathmandu, from where he was again airlifted to Delhi. ...... The leader, who had sustained injuries including on head during a clash between the largely Indian-origin Madhesis and police at Biratnagar-Jogabani border check-point on December 26, was flown to Delhi as his health condition could not improve much even after staying in the ICU for some time ...... The senior Madhesi leader had spent over a week while undergoing treatment at a local hospital in Biratnagar and Dharan-based B P Koirala Institute of Health Sciences. ...... Mahato's blood pressure and sugar level were also found to be higher than normal. ...... He had fallen unconscious for some time while undergoing treatment
India, not China, could be first stop: Nepal PM KP Sharma Oli to Narendra Modi
Nepal's Prime Minister KP Sharma Oli on Thursday indicated that India, and not China, could be his first stop abroad as the premier of the Himalayan state in keeping with a longstanding tradition, but only after his country makes key amendments to its Constitution to meet the demands of the agitating Madhesis, an issue that has soured relations between Nepal and India since August....... during the 20-minute conversation, Modi invited Oli to visit India and Oli accepted the invitation, saying he will pay an official visit to India soon after the situation is normalised. ...... Nepal's deputy prime minister Kamal Thapa had on Tuesday announced that Oli would visit China next month on his first trip abroad as PM, but officials in Kathmandu said that Oli will visit India before undertaking his trip to Beijing. .......

India is of the opinion that no visit abroad by Oli will be productive unless his government walks the talk and amends the Constitution to meet the grievances of the agitating Madhesis during the ongoing session of Parliament.

....... A visit to China may have allowed the Nepalese PM to play the Beijing card against India, but would have done little to address the grievances of the Madhesis and subsequent agitation
Nepal PM KP Sharma Oli to visit China in likely snub to India?
Amid hiccups in Indo-Nepal ties over the Madhesi issue, Nepal's Prime Minister KP Sharma Oli is set to embark on his maiden China visit soon, ignoring the usual practice of visiting India first by a new premier. ...... "PM Oli will visit China in the beginning of the New Year 2016 during which many agreements will be signed," Deputy Prime Minister Kamal Thapa said. .....

Only Pushpa Kamal Dahal 'Prachanda' had rubbed India the wrong way when he chose China as the first destination of his foreign visit after taking over as Nepal's prime minister and attended the Beijing Olympics 2008.

....... India has been rather cold to Prachanda over the years and sees him as someone keen on pushing Nepal closer to China. ....... Nepal has already signed an MoU with Petro China to import all kinds of fuel, ending Indian Oil Corporation's long-held monopoly on the Nepalese fuel market. Nepal has been buying over USD 1.3 billion of gasoline from Indian Oil annually.
China visit by KP Sharma Oli won't address Madhesi concerns; India makes its stand clear
The announcement by Nepal's deputy PM Kamal Thapa that KP Sharma Oli may visit China on his first foreign trip as the prime minister next month may have caused some flutter, but New Delhi is of the opinion that no visit abroad will be productive unless his government amends the Constitution during the ongoing Parliament session to address the grievances of the agitating Madhesis.


How many moons does Mercury have?
Jupiter and Saturn have 67 and 62 officially named moons, respectively ...... even the recently-demoted dwarf planet Pluto has five confirmed moons – Charon, Nix, Hydra, Kerberos and Styx. And even asteroids like 243 Ida may have satellites orbiting them (in this case, Dactyl)...... It is also believed that Neptune's largest moon, Triton, was once a Trans-Neptunian Object (TNO) that was ejected from the Kuiper Belt and then captured by Neptune's gravity....... there is the possibility that moons are the result of massive collisions that caused a planet to ejected some of their material into space, which then coalesced to form a satellite in orbit. This is widely thought to be how the moon was formed, when a Mars-sized object (often referred to as Theia) collided with it 4.5 billion years ago...... A perfect example of this is Earth, which is able to hold the moon in its orbit, in the face of the overwhelming gravity of the Sun, because it orbits within Earth's Hill Sphere. Alas, this is why Mercury has no moons of its own. Categorically, it is not in a position to form one, capture one, or acquire one from material ejected into orbit ..... Given Mercury's small size (the smallest planet in the ) and its proximity to the Sun, it's gravity is too weak (and it's Hill Sphere too small) to retain a natural satellite. Basically, if a large object were to approach Mercury today, to the point that it actually entered its Hill Sphere, it would likely be snatched up by the Sun's gravity instead.
No. 10 Solving the lithium mystery
In the aftermath of the Big Bang, hydrogen, helium and lithium were the only three stable elements to form. Yet older stars have lithium abundances of only a third of what the Big Bang predicts. Was our understanding of the birth of the elements after the Big Bang wrong, or was something else going on inside these stars? ..... The interior structure of Sun-like stars is divided into three sections: a core many millions of degrees hot, a radiative layer above the core where energy is transported by radiation, and a turbulent convective layer where energy is transported by rising currents. The Trieste group found that in the process of their formation, stars experienced a great deal of mixing between their different interior zones and currents would drag lithium down beneath the convective layer, into the high temperatures of the radiative layer where the lithium was destroyed. So the lithium mystery was solved: the stars had digested almost all of it.
Postal service celebrates Pluto exploration and more



India, not China, could be first stop: Nepal PM KP Sharma Oli to Narendra Modi
Must Solve Madhesi Unrest Through Consensus, Modi Tells Nepal PM Oli
On the last day of a tumultuous year in India-Nepal ties, Prime Minister Narendra Modi spoke to his Nepalese counterpart KP Oli and impressed upon him the need to evolve a solution based on ‘sahmati’ (consensus) to the problems confronting the Himalayan nation and even reportedly invited him to India. ..... There were more details from the Nepalese side — with Oli’s aides claiming that the call was made by Modi himself. ..... The short Indian statement was a reflection of the priorities of New Delhi — which is to push both sides, Kathmandu and the Madhesis, to come to the table and reach an understanding over the passage of Constitutional amendments. This was not the highlight at least in the Nepalese media, which touted that Oli had raised the issue of disruption in supplies from India. ...... The 20-minute phone call came in the backdrop of recent talk of Oli travelling to China on his first foreign visit. Except for Maoist chief Prachanda when he became the PM, all other Nepali premiers had made their giant southern neighbour their first foreign destination. As per the Nepalese side, Modi invited Oli to visit India at his earliest convenience. However, Oli reportedly told Modi he will only visit India after restrictions at the border ease up. ..... While it’s clear that China will not be able to supplant India on oil supply due to geographic reasons, Kathmandu continues to prop up Beijing as was demonstrated by the recent week-long visit by the Nepalese Foreign Minister.

Too Much Pressure

मधेस आंदोलन ले नाकाबंदी हटाउने निर्णय गर्न लागेको थियो। मीडिया मा पनि आयो त्यो कुरा। तर कालाबाजारी हरु बाट यति धेरै प्रेशर आयो कि आखिर निर्णय लिन सकिएन। देशमा कालाबाजारी त पुर्ण रुपले संस्थागत भइसकेको रहेछ। माफिया डॉन नै प्रधान मंत्री भए जस्तो। बिहार को इतिहास मा कहिले नदेखिएको जंगल राज। बरु कालाबाजारी नभनेर यसलाई नया आपुर्ति व्यवस्था भने हुन्छ कि? बाबुराम ले नया शक्ति स्थापित गर्ने कहिले हो कहिले ओली ले देशमा नया आपुर्ति व्यवस्था स्थापित गरिसक्यो।

उता चीन ले ओली लाई बेइजिंग डाकेको छ। आ जाओ शैर पर। त्यो May You Live In Interesting Times भनेको चिनिया शैलीमा।